Erkin Vohidov (1936-yili tug-She’rlari
KAMTARLIK HAQIDA Garchi shuncha mag`rur tursa ham, Piyolaga egilar choynak. Shunday ekan, manmanlik nechun, Kibru havo nimaga kerak? Kamtarin bo`l, hatto bir qadam O`tma g`urur ostonasidan. Piyolani inson shuning-chun O`par doim peshonasidan. 1956 QARO QOSHING Qaro qoshing, qalam qoshing, Qiyiq qayrilma qoshing, qiz. Qilur qatlima qasd qayrab — Qilich qotil qaroshing, qiz. Qafasda qalb qushin qiynab, Qanot qoqmoqqa qo`ymaysan. Qarab qo`ygil qiyo, Qalbimni qizdirsin quyoshing, qiz. 1957 TONG LAVHASI Ufqlarga qo‘yib guldasta, Tog‘ ortidan ko‘tardi-da bosh, Pastga bokdi cho‘qqidan asta Oltin qalam tutgan bir naqqosh. Har nuqtaga sayqal berib u, Vodiy uzra chizdi zar lavha. So‘ng Quyosh deb imzo chekdi-yu, Tongotar deb qo‘ydi sarlavha. SADOQAT Keksa qarag‘ayning Ildizin ochib, Tortdilar qo‘sh arqon solib belidan. Lekin u tuproqqa panjasin sanchib, Sira qo‘zg‘almasdi Ungan yeridan... Nihoyat, gurs etib yerga quladi, Butab, so‘ng ko‘tarib ketdilar, biroq -U o‘z panjasida olib jo‘nadi Yashagan yeridan Bir siqim tuproq. SEVGI O`n sakkizga kirmagan kim bor, Bo`g`imgdan gul termagan kim bor. Sen haqingda yozib to`rt satr, Sirdoshiga asta ko`rsatib, Qo`shni qizga bermagan kim bor. Dastlab har kim qalam olgan on Yonib seni kuylar begumon. Maskan qurib har bir ko`ngildan, Oshiqlarni qoldirib tildan, Shoirlarni qilursan biyron. Tushdim chog`i men ham domingga, Ezgu hislar baxsh etding menga, Hayotimga zar lavha bo`lding, Ilk she'rimga sarlavha bo`lding, Xayollarim ulfatdir senga. Yuragimda his etdim qanot, Tilsim kabi ochilur hayot, Visoldagi damlarim shirin, Hijrondagi g`amlarim shirin, Kulib boqar menga koinot... O`n sakkizga kirmagan kim bor, Bog`ingdan gul termagan kim bor... 1959 XAYRLI KECH Tilak qadrin bilar odamlar, Yaxshi niyat qilar odamlar. Do`stga tungi orom oldidan Xayrli kech tilar odamlar. Xayrli kech — hikmatli istak, Bu istakni buyurmish yurak. Xayrli kech — farahli tuning Osoyishta, tinch bo`lsin, demak. Yer yuzida yashagan inson Mayliga, u qayerlik bo`lsin, Tinch mehnatda kunlari shodon, Kechalari xayrli bo`lsin. 1959 SHOIRU SHE'RU SHUUR To tirikdirki tabiat, To quyosh sochgayki nur, Uch egiz bordir tushuncha, Uch bu so`z yondosh bo`lur: Mohiru mehru mahorat, Olimu ilmu amal, Oshiqu ishqu mashaqqat, Shoiru she'ru shuur. 1961 FIROQ HAQIDA Sen yiroqda, Yoring yiroqda, O`rtanadi joning firoqda, Tugab borar bardosh — saboting, Uchay desang, yo`qdir qanoting. Sevar yoring vasliga mushtoq Kechalaring o`tadi uyg`oq... Ammo g`amdan boshingni bukma, Shahlo ko`zdan yoshingni to`kma. Dilbar, buni firoq dema hech, Yorim mendan yiroq dema hech. Chunki oro kirib joningga, Bag`ring bir kun kelar yoningga. Seni nohaq Ranjitdi yoring, Yo o`zgadan rashk etdi yoring. Nolishingga quloq solmadi, Izhoringdan ko`ngli qonmadi. Ketdi boqmay hatto qayrilib... Sen buni ham dema ayriliq. Dil o`rtama, yig`lama aslo. Sen bu hijron zulmati aro Pok sevgingni aylagin chiroq, — Visol bilan almashur firoq. Sen sevasan, Sevmaydi yoring, Yor ko`ngliga yetmaydi zoring. Sevganingni yoki bilmaydi, Yo bilsa ham ko`zga ilmaydi. Ayriliqda yonasan biroq — Sen buni ham atama firoq. Chunki sevging bo`lsa agar chin Hijronlarni qilar chilparchin. Ishon faqat, hech tolmay ishon, Ishon bo`lsa chekinar hijron... Yoring bo`lsa Yoningda doim, Yoring bo`lsa — ko`rkam, muloyim, Har oningni kechirsang birga, Birga bo`lsang butun umrga, Hayot qurib ulab jonga jon, Yashasang-u yillar yonma-yon — Ammo bo`lsa ko`ngillar yiroq, Dunyoda yo`q bundan zo`r firoq. Bu firoqqa sira yo`q davo, Bu firoqqa yo`liqma aslo! 1961 KIMNI ETMAS BU KO`NGIL SHAYDO Dunyo ekan... Ishq degan savdo Bormi faqat mening boshimda?! Kimni etmas bu ko`ngil shaydo, Kim she'r yozmas mening yoshimda?! Sevgi ilk bor tushdi-yu qalbga Hayotimning bo`ldi mazmuni. U qo`limga tutqazib qalam, Ko`zlarimdan oldi uyquni. Oldi butun fikru xayolim, Ketdi dildan orom, halovat. Sevgi butun borimni olib, She'r zavqini qoldirdi faqat. Borliq olam ko`zimga ming-ming Go`zallikka to`lib ko`rindi. Gullar menga oshiq bulbulning She'r daftari bo`lib ko`rindi... Ayb etmangiz, Do`stlar, bu savdo Bormi faqat mening boshimda? Kimni etmas bu ko`ngil shaydo, Kim she'r yozmas mening yoshimda?! 1961 BARCHA SHODLIK SENGA BO`LSIN Barcha shodlik senga bo`lsin, Bor sitam zorlik, menga. Barcha dildorlik senga-yu, Barcha xushtorlik menga. Sen mening jonimni olgin, Men sening darding olay, Barcha sog`lik senga bo`lsin, Barcha bemorlik menga. Senga bo`lsin barcha husnu Menga bo`lsin barcha ishq, Kori xunxorlik senga-yu, Mehru poydorlik menga. Bu jahonning rohatin ol, Bor azobin menga ber, Senga bo`lsin barcha orom, Barcha bemorlik menga. Ol o`zing koshonlarni, Menga qo`y mayxonani, Barcha xushyorlik senga-yu, Barcha hummorlik menga. Senga bo`lsin nurli kunduz, Menga qolsin qora tun, Barcha gulshan senga bo`lsin, Bor tikanzorlik manga. Sen shahanshohlikni olgin, Menga qullik bo`lsa bas, Bor jafokorlik senga-yu, Bor vafodorlik menga. Mayli, ostonangda yotsam, Mayli, quvsang tosh otib, Bor dilozorlik senga-yu, Bor dilafgorlik menga. Senga she'rni bitsin Erkin, Yirtib otmoq o`z ishing, Kasbi inkorlik senga-yu, Aybga iqrorlik menga. 1967 DO`ST BILAN OBOD UYING Do`st bilan obod uying, Gar bo`lsa u vayrona ham, Do`st qadam qo`ymas esa, Vayronadir koshona ham. Intizor har uy dilovar Dilkusholar bazmiga, Gar oyoq qo`sa qabohat Yig`lagay ostona ham. Yaxshi do`stlar davrasida Ochilursan har zamon, Ko`rkni shoda ichra topgay Marvarid durdona ham. So`rma mendan, kim diloro, Do`stmi yo jonona deb, Do`st mening ko`nglimdadir, Jonimdadir jonona ham. Qochma rostgo`y do`stlarning Koxishu ozoridan, Qaddi rost shamning tilidan O`rtanur parvona ham. Do`st qidir, do`st top jahonda, Do`st yuz ming bo`lsa oz, Ko`p erur bisyor dushman Bo`lsa u bir dona ham. Kim senga hamroz emasdir, Beg`araz deb o`ylama, Gohi dushmanlik qilurlar Qo`l siqib do`stona ham. Do`sti sodiq yo`q ekan deb O`rtanib kuyma va lek, Mehr uyin keng ochsang, Erkin, Do`st bo`lur begona ham. 1967 RASHKIM Seni yotlar tugul hatto — Qilurman rashk o`zimdan ham, Uzoqroq termulib qolsam Bo`lurman g`ash ko`zimdan ham. Ko`zim yongay senga nargis — Ko`zin tiksa chamanlarda, Yashirmam, lolaga rashkim Ayon bo`lgay yuzimdan ham. Degaylarki, charosu Ol gilos olmish labingdan rang, Labing tegsa hasad qilgum Gilos birlan uzumdan ham. Seni jonim dedim yolg`iz, Seni qalbim dedim tanho, Chimirding qosh, pushaymonman Qo`pol aytgan so`zimdan ham. Visol onida ko`z ochsa, Ne tong, tongdan ko`ngilda ranj, Judo qilgay meni oy yuz, Xumor ko`z yulduzimdan ham. Senga o`n to`rtda bog`landim, Hanuz erkin bo`lolmas dil, O`zim dog`man, aql kirmas, To`zimsiz o`ttizimdan ham. 1967 SEVGI SHUNDAY NAVBAHORKI Sevgi shunday navbahorki, U tikandin gul qilur. Toshga jonu til bag`ishlab, Zog`ni ham bulbul qilur. Sevgi shunday dard erurki, Barcha bo`lg`ay mubtalo, Mubtaloni neki qilsa Telba bu ko`ngil qilur. Sevgi shunday tangridirki, Unga tengdur shoh, gado, Qulni aylab shohu sulton, Shohni bo`lsa qul qilur. Sevgi shunday bir olovki, Jonga undan yo`q omon, Gulxanida o`rtab-o`rtab, Bir kun oxir kul qilur. Sevginingdir hukmi mutlaq, Istasa shaydolarin Chashmi giryonidan ummon, Ohidan dovul qilur. Sevgiga she'r bitding, Erkin, Besabab ermaski, ishq - Aylagach ko`ngulni ishg`ol, She'r ila mashg`ul qilur. 1968 O`RTADA BEGONA YO`Q Ko`yida men tosh boshimni Urmagan ostona yo`q, Elda bor shunday masal: Jon chekmasang jonona yo`q. Sevgi vodiysida menga Teng bo`lolgay qaysi Qays?! Ko`nglim ochsam, ikki dunyo Bu kabi afsona yo`q. Shahr ichida holatimdan Kulmagan bir oqilu Xilvat ichra menga ulfat - Bo`lmagan devona yo`q. Ne ajabkim, mast bo`libman Ko`zlaringga termilib, Yetti iqlimda bu yanglig` May yo`gu mayxona yo`q. Ishq g`amin aytsam qalamga Ich-etin kuydirdi ul, Sevgidek o`t yo`q jahonda, Men kabi so`zona yo`q. Oq qog`ozim, senga Erkin Ochdi pinhon ishqini, Sen boru men bor, qalam bor O`rtada begona yo`q 1968 O`ZBEGIM Qasida Tarixingdir ming asrlar Ichra pinhon, o‘zbegim, Senga tengdosh Pomiru Oqsoch Tiyonshon, o‘zbegim. So‘ylasin Afrosiyobu So‘ylasin O’rxun xati, Ko‘hna tarix shodasida Bitta marjon, o‘zbegim. Al Beruniy, Al Xorazmiy, Al Forob avlodidan, Asli nasli balki O’zluq, Balki Tarxon, o‘zbegim. O’tdilar sho‘rlik boshingdan O’ynatib shamshirlarin Necha qoon, necha sulton, Necha ming xon, o‘zbegim. Tog‘laring tegrangda go‘yo Bo‘g‘ma ajdar bo‘ldi-yu, Ikki daryo - ikki chashming, Chashmi giryon, o‘zbegim. Qaysari Rum nayzasidan Bag‘rida dog‘ uzra dog‘, Chingizu Botu tig‘iga Ko‘ksi qalqon, o‘zbegim. Yog‘di to‘rt yondin asrlar Boshingta tiyri kamon, Umri qurbon, mulki toroj, Yurti vayron, o‘zbegim. Davr zulmiga va lekin Bir umr bosh egmading, Sen - Muqanna, sarbador - sen, Erksevar qon, o‘zbegim. Sen na zardusht, sen na buddiy, Senga na otash, sanam, Odamiylik dini birla Toza imon, o‘zbegim. Ma’rifatning shu’lasiga Talpinib zulmat aro, Ko‘zlaringda okdi tunlar Kavkabiston, o‘zbegim. Tuzdi-yu Mirzo Ulug‘bek Ko‘ragoniy jadvalin, Sirli osmon tokiga ilk - Qo‘ydi narvon, o‘zbegim. Mir Alisher na’rasiga Aks-sado berdi jahon, She’riyat mulkida bo‘ldi Shohu sulton, o‘zbegim. Ilmu she’rda shohu sulton, Lek taqdiriga qul, O’z elida chekdi g‘urbat, Zoru nolon, o‘zbegim. Mirzo Bobur - sen, fig‘oning Soldi olam uzra o‘t, Shoh Mashrab qoni senda Urdi tug‘yon, o‘zbegim. She’riyatning gulshanida So‘ldi mahzun Nodira, Siym tanni yuvdi ko‘z yosh, Ko‘mdi armon, o‘zbegim. Yig‘ladi furqatda Furqat Ham muqimliqda Muqiym, Nolishingdan Hindu Afg‘on Qildi afg‘on, o‘zbegim. Tarixing bitmakka, xalqim, Mingta Firdavsiy kerak, Chunki bir bor chekkan ohing Mingta doston, o‘zbegim. Ortda qoldi ko‘hna tarix, Ortda qoldi dard, sitam, Ketdi vahming, bitdi zahming, Topdi darmon, o‘zbegim. Bo‘ldi osmoning charog‘on Tole xurshidi bilan, Bo‘ldi asriy tiyra shoming Shu’la afshon, o‘zbegim. Men Vatanni bog‘ deb aytsam, Sensan unda bitta gul, Men Vatanni ko‘z deb aytsam, Bitta mujgon, o‘zbegim. Faxr etarman, ona xalqim, Ko‘kragimni tog‘ qilib, Ko‘kragida tog‘ ko‘targan Tanti dehqon, o‘zbegim. O’zbegim deb keng jahonga Ne uchun madh etmayin! O’zligim bilmoqqa davrim Berdi imkon, o‘zbegim. Men buyuk yurt o‘g‘lidurman, Men bashar farzandiman, Lek avval senga bo‘lsam Sodiq o‘g‘lon, o‘zbegim. Menga Pushkin bir jahonu Menga Bayron bir jahon, Lek Navoiydek bobom bor, Ko‘ksi osmon, o‘zbegim. Qayga bormay boshda do‘ppim, G’oz yurarman, gerdayib, Olam uzra nomi ketgan O’zbekiston, o‘zbegim. Bu qasidam senga, xalqim, Oq sutu tuz hurmati, Erkin o‘g‘lingman, qabul et, O’zbegim, jon o‘zbegim. 1968 NIDO Bag`islov Xayqiraman, Tog`lar bag`ridan Gumburlagan sado keladi, Ona-Yerning otash qa'ridan "O`g`lim!" degan nido keladi. "O`g`lim!" Vujudimni chulg`at alanga, Bo`g`zimga tiqilar hayajon. — Mana, men o`g`lingiz, Dardli olamga Sizdan tanho yodgor, So`ylang otajon! So`ylang, bir daqiqa quloq solayin, Ovozingiz tinglab to`yolmaganman. Bir marta yo`qotib topolmaganman, Xayolimda tiklab olayin. Otajon! Men axir qutlug` bu so`zni Yigirma yil olmadim tilga, Yigirma yil saqladim dilda. Armonli o`g`lingiz tinglaydi sizni, So`ylang, eshitaman. Vujudim tilka, Yuragimni yoqar o`tli iztirob, Ammo yuragimda bir tomchi yosh yo`q. Bag`rim o`yib, Bu kun menga bermoqda azob Sizning ko`ksingizni teshgan qora o`q. Silqib oqayotir Ko`kragimda qon. Qalbim o`rtamoqda so`ngsiz armonim... Yurak qonim bilan bitgan dostonim Sizga bag`ishladim, Otajon! *** Xayolning tumanli pardasi aro Yillar ko`z o`ngimda charx urayotir. Qishloq ko`chasidan zanjiday qaro Olov bolaligim yugurayotir. Dunyo qayg`usiga bo`lmagan oshno, Qah-qah urayotir, Barq urayotir. Bilmas, boshi uzra bulutli samo Chaqmoq chaqayotir, Guldurayotir. Bilmas, yaralangan bu majruh dunyo Qasos so`rayotir, Bong urayotir... Qadamlar, Qadamlar, Og`ir qadamlar... Etiklar zarbidan titraydi tuproq. Qayerga ketmoqda shuncha odamlar? Nahotki, yo`llari shunchalar yiroq! — Ana, ko`ryapsanmi? Mening dadamlar! Dada!!! Ovozim hech chiqmaydi biroq. Yuguraman — ortga ketar qadamlar, Yig`layman — ko`zimga kelmaydi namlar, Murg`ak vujudimda faqat zo`r titroq! Bo`g`zimda alamlar, Achchiq alamlar, Yo`lning o`rtasida turibman. Shu choq — Poyezd qichqiradi, To`xtang, odamlar! Qayga ketmoqdasiz? Qani dadamlar?! Tepamda yonadi zangori chiroq... Cho`chib uyg`onaman, Onam qoshimda. Mehribon qo`llari Otash boshimda: — Nega yig`layapsan, Yolg`izim, qo`zim? Tun uzoq, uxlay qol, Ko`zlaringni yum. Orom ol, men senga Allalar aytay. Tongda peshonangdan O`pib uyg`otay. Ana, derazangga Qo`nibdi hilol. Boshingga egilib So`rmoqchi savol. Sening kiprigingga Sochmoq bo`lib zar, Hilol tegrasida O`ynar yulduzlar. Men sening baxtingman Deganday go`yo Imlab chorlamoqda Yoqut surayyo. Senikidir bular, Seniki bari. Seniki osmonning Zar qandillari. Somonchining yo`li — Sening yo`llaring, Uzatsang Zuhroga, Yetar qo`llaring Ulg`ay bolajonim, Ulg`aygin tezroq. Sening yo`llaringga Yulduzlar mushtoq. Hozircha orom ol, Yolg`izim, qo`zim. Tun uzoq, uxlayqol, Ko`zlaringni yum. Olis sohillarda, Ufqdan nari Ol`im sochmoqdadir Yov quzg`unlari. O`lim sochmoqdadir Elga beayov. Shahar, qishloqlarni Yutmoqda olov. O`sha olis yurtda Qon kechib hozir Otang hayot uchun Jang qilayotir. Ellarning erk degan Sof tilagi deb, Jahonning nurafshon Kelajagi deb, Ofat solmasin deb Olamga qotil, Otnag uzoq yurtda Jang qilayotir. Sen uchun, men uchun, O`z uchun emas, Faqat o`zbek va yo Rus uchun emas, Butun Yer — undagi Bor avlod uchun, Dunyoda eng qutlug` E'tiqod uchun Uzoq o`lkalarda Qon kechib hozir Otang hayot uchun Jang qilayotir. Sen, uxla, yolg`izim. Sen uxla, qo`zim, Bir nafas orom ol, Ko`zlaringni yum. Bu kunlar albatta O`tib ketadi. Bashar jarohati Bitib ketadi. Ona-Yer qaytadan Yasharar bir kun. Olam nur qo`ynida Yashnar lolagun. Jangu jadallarga Kelur intiho, Bizning dunyo bo`lur Urushsiz dunyo. Bu kunlardan qolur Faqat xotira. Ammo xalq jafoni Unutmas sira. Bu kunlar ketar-u, G`am, dog`i qolur. Yuraklarga solgan Firog`i qolur. Avlod-avlodlarga Zamon-zamonga Abadiy, adabiy Sabog`i qolur. Sen ham unutmassan, Yuragim, qo`zim. Hozircha tinvh uxla, Ko`zlaringni yum. Vaqt kelar, ulg`ayib, Odam bo`larsan. Ilm olib sohibi Olam bo`larsan. Sen bizlar ko`rganni Ko`rmagaysan hech, G`urbat yo`llaridan Yurmagaysan hech. Olam to`la quyosh, Qalbing to`la nur, Oydin bir zamonda Yashaysan masrur. Bizlar ham o`tamiz Vaqt kelib bir kun. Sizlarga qoladi Muqaddas zamin. Siz uni avaylab Kaftda tutasiz, Sharaf yo`llaridan Olib o`tasiz. Otash alangaga Tutmaysiz uni, Dahshat ummoniga Otmaysiz uni. Zamin tegrasiga Oltin kamalak O`raydi yetti xil Nurdan chambarak. Siz uning bag`rini Pora qilmaysiz, Otalar hokini Saqlab muborak. Sen shunday davronda Yashaysan qo`zim. Hozircha orom ol, Ko`zlaringni yum... Boshimizda otashin falak, Poyimizda otashin tuproq, Qo`limizda yog`och kamalak, Ostimizda yog`och arg`umoq, Oppoq changdir egnu boshimiz, Oppoq changdir ko`zu qoshimiz. Ko`ru karmiz, Beshdan oltiga Endigina o`tgan yoshimiz, Ko`cha-ko`yda ko`tarib suron Yuguramiz sahardan to kech, Olam uzra kezar zo`r bo`ron, Biz bu haqda o`ylamaymiz hech. "Urush-urush" o`yin bo`lsa bas, Titratamiz ko`ku zaminni. Kim o`ylabdi deysiz u nafas Bu urushning rostakamini. Burchaklardan bir-birimizni Yog`och miltiq bilan otamiz, Biz bilmaymiz: Qay birimizning O`qqa uchdi bu vaqt otamiz. Ko`ksimizni ushlagancha Yiqilamiz, O`lgan bo`lamiz, Biz dunyoda rostakam o`lim Borligini qaydan bilamiz?! Dahshat solib kezarkan u dam Uzoqlarda jang guldurosi, Bizning qishloq ko`chasida ham Yangrar edi Aksi sadosi. *** Quyosh botar, Oqshom cho`kar ko`cha-ko`yga, Tarqalamiz uy-uygayu tepa to`yga, Tun boshlanar, Mengacharchoq bilinmaydi, Kiprigimga uyqu sira ilinmaydi. Murg`ak fikrim yetaklaydi xayollarga, Onam qo`ynin to`ldiraman savollarga. "Ayting, aya, mening dadam qahramonmi? Tog`larni ham qulatguvchi pahlavonmi? To`pponchasi bormi uning cho`ntagida? Ordenlari juda ko`pmi ko`kragida? Mening dadam samolyotda uchadimi? Osmonlardan parashutda tushadimi? O`tkir po`lat qilichini qo`lga olib, Dushmanlarning yuragiga qo`rquv solib, Katta jangga kiradimi yolg`iz o`zi? Yelkasida yonadimi besh yulduzi? Ayting, dadam meni yaxshi ko`radimi? Kelganida toycha olib beradimi? Ko`chalarda toychog`imni yetaklatib, Qo`llarimdan ushlab olib yuradimi? O`sha kunlar tezroqqina bo`la qolsin? Ayting, dadam hayallamay kela qolsin". 44-yil Sentyabr tongi otdi. Meni cheksiz quvonch bilan baxt uyg`otdi. Ko`k jildimda alifbe va bir burda non, Birinchi bor qadam qo`ydim maktab tomon. O`yinlardan anacha erta to`ygan edim, Kitoblarga barvaqt havas qo`ygan edim. Yod bilardim alifbening harflarini, O`qir edim informbyuro xabarini. Juman "pochta” dadamdan xat keltirgan kun Katta bayram yuz hijjalab, yuz tutilib. Takrorlardim yirtilguncha xat titilib. Yayrar edim ma’nosini uqarkanman, Dadam xatin o`qib savod chiqarganman. Bu kun yana xat olganmiz, Ajoyib xat, Gospitaldan chiqqan emish sog`-salomat, Boshidagi jarohati bitgan emish, Hatto o`rni bilinmasdan ketgan emish. Berlin tomon tushar endi yo`lim debdi. Xat so`nggida yaxshi o`qi, o`g`lim, debdi. Shu kun tunda uch chiziqli daftarimga, Oro berib katta-katta harflarimga, Xira chiroq yorug`ida ko`z ishqalab — Dadamga xat yozmoq uchun surdim qalam: "Dadajon!” Men sizni juda sog`indim. Sog`indim ikkala ko`zim bilan teng. Kelib qolarmishsiz ertami-indin, Ayam shunday dedi, Rostmi shu, ayting?! Dada, U kun sizni tushimda ko`rdim. Oq otda keldingiz, So`radingiz suv. Men buni ayamga gapirib berdim. Dadang keladi, deb aytdi, Rostmi shu?.. Rustamning akasi urushdan qaytdi, Qo`ltiqtayog`i bor, Bir oyog`i yo`q, Rustam aytib berdi: Ataka payti Tizzasidan olib ketgan emish o`q… Hol aka qaytgandi uyga to`satdan, O`g`li, dadajon, deb chopib kelibdi. Ota quchay desa desa qo`li yo`q ekan, Tik turgan joyida yig`layveribdi. Darsga kelmay qoldi Tunov kun Tal’at, Muallim urishsa turaverdi jim. Dadasidan kelgan ekan qora xat. Hammamiz yig`ladik, Hatto muallim… Dadajon! Sizga o`q tegmasin hecham, Men uchun ham tezroq qayting salomat, Buvim aytgan, Agar men tilak qilsam, Tilagim bo`lardim doim ijobat. Rost aytaman, Sizni juda sog`indim, Sog`indim ikkala ko`zim bilan teng, Kelib qolasizmi, ertami-indin? Kutaman, Dadajon, albatta keeling”. Hijron kechalari g`oyatda uzun, Ayriliq yo`llari oils hihoyat. Ko`chaga chiqaman yuz bora har kun, Ko`zlarim nigoron, Kelarmikan xat? Tongda turganda ham, Kun botganda ham, Hatto kechalari qilolmay toqat, Eshikka qarayman, Chekaman alam. Intizor bo`laman, Kelarmikan xat? Men qaydan bilibman, Yo`l bosar ekan Mening murg`ak xatim bekatma-bekat. U yoqdan, Xuddi u borar manzildan Yo`lga chiqqan edi mash’um qora xat. Qosh, ko`zlaring otangga o`xshar. Deyishadi bilganlar doim. So`ng xo`rsinib qo`shib qo`yishar: O`xshamasin umring, iloyim. Otam tutgan mash’alni ushlab, O`shay o`ldan boraman men ham. Mayli edi Otamdek yashab, To so`nggi dam Unga o`xshasam. Bobolarning hikmati Hayotga yorug` yo`ldir. Itang bolasi bo`lma, Odam bolasi bo`l, der. Bu so`zni ilk bor menga O`rgatgan otam edi. Men otam farzandiman, U esa odam edi. Qirq birinchi yillarning Dahshati ko`z oldimda, Go`dak edim, otamni Kuzatgandim yonimda. U ko`plar baxti uchun Kirar ekan zo`r jangga Onam boshimni silab, O`xsha, degan otangga. Mening mardlik maktabim Jonfido otam edi. Men otam farzandiman, U esa odam edi. Men otam bosib o`tgan Qonli yo`lni o`tmasman. Ammo shonli hayotni Bir umr unutmasman. Ona-Vatan ko`ksiga Qalqon bo`lgan otamning, Ko`plar baxti yo`lida Qurbon bo`lgan otamning — Aziz nomin qalbimda Vijdonimdek saqladim. Uning o`lmas ruhini Shod etmoqlik maqsadim. Umrimni fido etay U jon bergan Vatanga. El mendan rozi bo`lsin O`xshabsan, deb otangga.
| |
| Просмотров: 5526 | |
