Shavkat Rahmon-She’rlari (2)
VATAN Hali biror ishni uddalamadim, hali hech kimsani qilmadim rozi, behuda o`tibdi go`zal umrimning qanchalab chiroyli bahori, yozi. Farog`at borligin unutib qo`ydim, bag`rimga chaqinlar tegdi daf'atan, Sendan-da ulug`roq narsa yo`qligin sochim oqarganda angladim, Vatan! Buncha kech angladim, nega muncha kech... anglasam loaqal o`ttiz yil avval, loaqal tug`ilmay turib anglasam... Ko`rgan bo`larmidim seni mukammal. Hali asl Vatan bo`lmog`ing uchun ovozi toshlarni yorar kuychilar, qanchalab sehrgar shoirlar kerak, qancha bilim kerak, qancha kuch-chidam. Umrim ko`chkilarday jimjit, shiddatli, butkul tinmoq uchun bir kun bemalol faqat yaxshi bo`lmoq judayam kamdir, juda kamlik qilar yashamoq halol. Naqadar kechikib angladim seni, chaqinlar yo`q qilsa meni daf'atan, ayt, qandoq chidayman bunday xo`rlikka, ayt, qandoq yotaman qa'ringda, Vatan! QASAM Shavkat Rahmon degan bir o`jar shoir, bir kuni qaytadan yaraladimi? Hayotim ma'nisin juda ko`p o`ylab, sayladim so`zlarning saralarini. Har bir so`z yuz so`zning o`rnini bosar — Vatan, Xalq, Jasorat, Kurash, Ozodlik. Har bir so`z yetajak yuzta umrimga, har biri baxy etar ruhimga shodlik. Hozirlik ko`rarkan buyuk safarga, pushtirang pardali minglab darchadan mo`ralab o`tirgan go`zal so`zlarni, qoldirib ketaman endi barchaga. Aslida atirgul bo`yin taratgan bu o`ynoqi so`zlar menikimasdir. Menga nonday zarur, qilichday keskir, zaharday mard so`zlar bo`lsayoq basdir. Sayladim so`zlarning saralarini, kurashlar shamoli kirdi nazmimga. Yurtimni kezaman, endi har narsa — egilgan narsalar tegar g`ashimga. Endi ishlash kerak bu kengliklarda, tokim so`ylamasin yolg`onni hech kim, tokim buyuk tog`lar saltanatida egilgan boshlarni qilichlar kessin. QAYTAR DUNYO Essiz, shundoq umr, uqib yetmabsiz, azaldan nodonga dunyo torligin, loaqal keksani hurmat qil ddegan oddiy bir maqolning borligin. Kecha itlik qilib, donoligidan sizdayin nodonga pastdan qaragan nuroniy odamni abgor qildingiz, qildingiz nodonga xos bir harakat. Endi xavfsiraysiz orqaga qarab, ne bo`ldi, boshdan yo humo uchdimi? Yursa, yuribti-da izlaringizdan sanoqsiz bolalar tigib mushtini. BAHORNING ILK KUNIDA AYOLINI KO`RGAN SHOIR KECHINMASI Bu ayol... Ko`zimga qushday ko`rindi, musicha, kaptarday — surganda xayol. Qaydanam sozladim tasavvurimni, qushga o`xshayverar hadeb bu ayol! Go`yo xob elitgan... Suvrati so`lg`in, sezdirmay jilmayar go`yo humoylik. So`lish yo giryami — g`alati to`lqin, ko`zlari hazinlik yoxud xumorlik. Bahorga o`xshatsam... bahor yarashmas — bu ayol bahordan ming bora go`zal. Poyiga tashlashga — qalbni tarashlab, yoniq so`zlar kerak, samimiy so`zlar. Bahorning bir zumrad bo`sag`asida kaftlari qushlarday... Ovozsiz so`ylar. Dunyo, bu ayolga o`xshatadigan bormi biror timsol qushingdan bo`lak. Hadikli nigohni sirli qirida osmonni chog`larkan qushday beg`ubor, sezaman, ayolning nozik kiftida qanday og`ir so`zlar, g`amgin so`zlar bor. Ko`rinmas so`zlarni ayol kiftidan birma-bir olaman sehrgar kabi. Qo`llari titraydi ayolning birdan, ko`zlari titraydi, titraydi labi... Go`yoki parvozdan oldingi holat; nozik kaftlarida eng so`nggi malol — go`yoki so`nggi so`z, og`ir so`z qolgan, so`nggi so`zni olsang, uchguday ayol... UCHAYOTGAN ODAM Tobora tushlarim qiziq tus olar, tobora qiqarar qush tushlariday. Ko`pincha uchaman, uzoq uchaman shundoq teraklarning uch-uchlarida. Sezaman, tig`dayin shoxlar jismimni o`zimning qonimga bo`yar, alhazar. Yuragim qamalgan qushday potirlar, quvar qon hidini olgan kalxatlar. Shundoq bir shum holat iskanjasida yerning tortish kuchin yengmoqchi bo`lib, silkiyman qontalash qanotlarimni, ming bor tirilaman, ming bora o`lib. Yuksakda bir olam — moviy ranglarda, ozod ruhlar uchun boshpana bergan. Uchib ketolmasdim, go`yo jismimni ko`rinmas rishtalar bog`lagan yerga. Shundoq bir shum holat iskanjasida yurak o`ynog`idan sovuq ter bosib, uyg`onar ekanman, oylab o`ylayman g`aroyib tushlarning ta'bir, ma'nosin. Nega men uchaman, qayga uchaman, nega takrorlanar g`aroyib tushlar? Demak, qachonlardir qanotim bo`lgan, demak ajdodlarim to`ralgan qushdan. Haftalab o`ylayman, oylab o`ylayman, ne uchun qushlarga tortar qonlarim? Qachondir bahaybat qush edim, desam, nega siz kulasiz, og`ajonlarim! Qush edim, o`t bilan o`ynashgan bir qush, balki o`t kuydirgan qanotlarimni. Shu xolos, yillarcha urindim bekor o`qiyman deb, kuygan yodim xatini. Men qushman, qachondir yerga qulagan, keyincha zaminga moslashgan jismim. G`aroyib tushlarim esa, shubhasiz, yodimning kuymasdan qolgan bir qismi... Goh esa o`ngimda kuymasdan qolgan xotiram parchasi sabab bo`larmi, gavjum shaharlarning ko`chalarida qanotday yozilib ketar qo`llarim. Qayga uchis kerak, bilmayman, ammo bilarsiz bemalol uxlayotganlar — silkinib-silkinib kulayotganlar?! Bilsangiz, shu tobda jismu jonimni zaharga aylanib, yoqar qonlarim. Qushday bo`zlab uchdim boshlaringizda, qushligin unutgan, og`ajonlarim! Zora eslasangiz, zora tilagim, balki nasib bo`lar sizlar-la uchmak. Hozircha kechirdim, saqlamadim kek, chunki men odammas, chunki men qushman. AGAR... Tuhmatdan yiqilsa birorta do`stim, men-chi xilvatlarda berkinib yotsam. Bu ham yetmaganday ancha vaqt o`tib, poklikdan so`ylasam, xotira sotsam. Yo`q, bo`lmas, yashardim boshimni egib, kezardim umrbod yurtma-yurt oshib. Odamzot ko`ziga qarolmasam tik, ko`ksimga osilgan bo`lardi boshim. Yo`q, yo`q, yo`q... Albatta birga bo`lardim tamug` malaylari ishga tushgan choq. Do`stimla yonma-yon turib o`lardom, ehtimol, o`lardim undan oldinroq. KATTA KUN Bu qanday kun o`zi, qanday kun o`zi, hattoki mushuklar, itlar ishshaydi. Soxta qahramonlar ketdilar to`zib, yolg`on daholarning og`zi qiyshaydi. Elning boshiman deb yurgan kaslarda bosh o`zi yo`qligi xo`b bo`ldi ayon. Pokiza ko`ringan ne-ne dastlardan parron bir yog`duda yolqinlandi qon. Bu qanday kun o`zi, qanday kun o`zi, joy-joyiga qo`yar hamma narsani, qay bir munofiqning o`ynatib ko`zin, bir necha yuziga tortar tarsaki. Chekka-chekkalarda qilgancha g`iybat, ishratni omol deb bilgan o`ysizlar qo`ymijoz bu elning tili yo`q derdi, og`zingni och elim, ko`rib qo`ysinlar. Filodim bu kunning sasin eshitib, soxtalar zirillar — panoh topilmas. Narhi ko`tarilar sichqon teshigin, hayratdan og`izlar endi yopilmas. Ey, dilim, dunyodan ozurda bo`lma, kelajak kunlarga ishonmoq xo`bdir. Bitta katta kunni ko`rding hozircha, bu elning kattakon kunlari ko`pdir. HANGOMA Yoz kuni, katta yo`l. Go`zal alanglar go`yoki nimadir yetmayotganday. Quyosh imillaydi, go`zalni ko`rib, go`yoki atayin ketmayotganday. Go`zal orolanar, lablarin bo`yar, qiyiq ko`zlariga suradi surma. Chakkada bir dasta sadarayhoni, tirnog`i bo`yalgan qo`lida jurnal. Munchalar ko`rkamdir supermoshinlar: oq, qizil, ko`k, sariq, jigarrang, moviy... Qilichday yigitlar bir zumga to`xtar, go`zalga tikilib juda ijobiy... Oq mashina to`xtar: "Oyimqiz, ketdik". oyimqiz bo`yalgan lablarin burar. Yashili to`xtaydi: "Oppoq iqz, e hayy". Oppoq qiz qaramas — go`yo o`y surar. Yarqirab to`xtaydi qizili, mana: "Gaplashib ketaylik, e mayli, attang". Tovlanib to`xtaydi moviy ranglisi: "Muncha chiroylisan, joningdan akang". Bariga noz-firoq, karashma qilar, go`yo mana, hozir yo`laydiganday. Barini kuydirib, mazaxlab qolar, go`yo bir shahzoda keladiganday. Quyosh ketib qoldi zerikkanidan, bunday lanj tomosha yoqmadi chog`i. O`tar kulrang, nosrang, qora moshinlar, ko`rinay demasdi ammo zo`rrog`i. Endi nur o`ynamas sho`x ko`zlarida, birpasda olam ham qoldi torayib. Oy chiqqan mahali silkinib, tutab, bir balo ko`rindi ko`zga qorayib. Go`zal qo`l ko`tarar o`zidan o`zi, oldingi o`ringa o`tirar shoshib. Haydovchi keksaydi, tag`in ko`saydi, kal ham garang edi, shrpaydi ojiz. Na iloj, ketish ham kerak edi-da, lablari so`ligan: yuzida — surma, o`yida oq, sariq, ko`k, qizil, moviy, xinoli qo`lida ezilgan jurnal... ORZUGA AYB YO`Q Kecha davlat tuzdim, uncha kattamas, turar metindan-da qattiq tamalda — muztasar qonunlar faqat xatdamas, butun afzalligi, erki amalda. Go`yo kim ataylab suvga bosgan bir koptokday balqidi rangin savlati, ko`rdi yuksalganin bir fitna olg`ir o`zi b`og`ib qo`ygan o`zbek davlatin. Ammo g`arazgo`ylar taxmin qilganday gurkirab o`smadi yurtda vahshiylik, to`qnashib qolganda kuldi itlar ham, shikor-qatag`onga chiqmas dahriylik. Axir, o`zbeklar ham uchalik go`lmas, baliq boshdan degan gaplar to`xtadi, rahbarlar ko`ksini changallab o`lmas, pinhona xusumat, zarblar to`xtadi. Shoirlar nolimas, sochlar oqargan... Notiqlar esdalik aytar avlodga: bir payt, azizlarim, Masko`p orqali borib kelar edik qo`shmi afg`onga. Bundagi elatlar izzt-hurmatda, ko`zlari chaqchaymas yakkatillikdan, ko`ngilga yaqinroq bo`ldi g`urbatlar, hech kimsa o`lmaydi mustaqillikdan. Yetar shuncha ta'rif, nozik zamonda agar aytib qo`ysam ta'rif adog`in, yonib ketishingiz mumkin armondan, armon — bu og`ir dard, judayam og`ir. G`AMGIN SHE'R Umr ham o`tganday... go`yo bir kunda nastarin guliday ochilib so`ldik. go`yo bir nafaslik ravshan quyunda qalbi so`qirlarga asfsona bo`ldik, qushlarni muzlatgan qora buyuqda soyamiz qo`shilib devona bo`ldik. Marmari qo`rg`onlar oyoqlarida umrini yondirgan darvozabonlar... quturgan jaholat tayoqlaridan sillasi qurigan daryozabonlar... dunyoning qayroqtosh taboqlarida kimlarga yig`ladi pari sabolar. Otlarning chirigan kallasi kabi mohiyat raftori ko`ringan chog`lar, oylarning uvalib tushgan pallasi, yuraklar gulini kuydirgan dog`lar, kimlarga atalgan edi faylasuf qoyalar boshida qoraygan dorlar. Ig`vo chechaklari... fitna bog`lari... saltanat poyidan oqqan bazmlar, tuhmatni shopirgan kunlar novlari, raqqos libosini kiygan nazmlar, vaqtning milyonta kar kar go`rkovlari ezilib kimlarga lahad qazdilar. Umr ham o`tganday... nahot bir kunda nastarin guliday ochilib so`ldik? Bir nafis gul ko`rdik yovuz jununda, orzulab ismni armona qo`ydik, ismi jismiga mos armona bo`ldi, bu gulga tikilib vayrona bo`ldik. Zulm moshinlari... shayton sorlari... shahvat girdobida suzgan sadolar, ko`zlari toshlarday qattiq yorlari javharin nisholda qilgan gadolar... valilar o`qchigan buyuk tonglarni qay go`rga yashirib qo`ydi razolat? Dunyoni tebratgan ziyobonlar ham kafanga burkanib falakka o`rlar, o`tlardan chinqirib biyobonlarda vahshiylar og`ziday ochilgan go`rlar... haqorat soylari qo`shilgan joyda tokay qonimizni ichar qonxo`rlar? Sahro egalari — g`am tepalari... zulmatda yig`lagan chechaklar dardi, moziyga yo`l solgan kun tevalari, yurakning tuyg`udan yorishgan qa'ri, vaqtning shafqatsiz nevaralari qaylarga oborar bizlarni ayrib? Umr ham o`tganday... oftob so`lganday... qayg`uli xarsanglar xayolni ezar, jannatni sog`inib yotgan cho`llarda qashqirlar galasi qonsirab kezar. Ey, gulim, ko`zlarga yoshlar to`lganda soyamiz qo`shilgan damlarni eslang! QAYSAR BULBUL Zog`lar orasida bulbulni ko`rdim, besh-o`n qo`tir zag`cha boshin cho`qigan, yuragi yorilib o`lsin deb sho`rlik, bulbul haqida ko`p ig`vo to`qilgan. Emishki, xonishi doim arazli, yo`qotish kerakmish soxta bulbulni, sahar chog`larida vaysab g`arazli, atay uxlatarmish necha qizgulni. Bu ham yetmaganday komil zamonda saltanat qasriga peshob to`karmish, tag`in ul millatchi emish ashaddiy, qayda sayrasa el isyon ko`tarmish. Ig`volar yog`ilur, besh-o`n qo`tir zog` yangi arslonshohga tinmay xat tashir. Shotirlar ishidan yurar kayfi chog` qora ko`zoynakni taqqan kattasi. Arslonshoh almashar, vazir almashar, borliqni qaytadan qurmoqda avom. Zog`lar qag`illashib biram yayrashar, tag`in ig`voxatlar yozilar ravon. Emishki, bu bulbul aybin yashirar, har nahor o`n kaklik go`shtini yermish, palon yil pismadon kavakda birdan sakkizta ayiqni zo`rlagan emish. Tag`in bir aybi bor, o`qirmish namoz, islom bayrog`iga qilarmish sajda, har qanday jazoni bersangiz ham oz, hammani qon qilib bo`ldi bu ajdar. Ig`volar yozilur, besh-o`n qo`tir zog` yangi arslonshohga tinmay xat tashir. Shotirlar ishidan yurar kayfi chog qora ko`zoynakni taqqan kattasi. Ajab hangomalar bo`lar qaytadan, zog`larning ko`zida qaynar ajina. Zog`lar orasida sayrar ataylab, bu bulbul o`ziyam juda g`ajir-da. Hoy, bulbul, O`zingga bir oz rahm qil, bo`lmasmi damingni chiqarmay tursang. Axir qayta qurish... bo`lmasmi bir yil zog`lar orasida zog` kabi yursang... IQROR Rubobiy she'r yozsam... qaytsam bir nafas... hamisha musaffo chashmani ko`rsam, qoraygan cho`qqilar qoriga qarab, bir nafas xayolchan o`snirga do`nsam. Voh, o`shal lahzalar... o`tdimi butkul gunafsha atirli tansiq tuyg`ular, sahargi bog`larni uyg`otgan bulbul, oylarning nurlarin elagan suvlar. Yashil shajar edim... Qandoq sog`indim... ko`zimni yashnatsa rubobiy ranglar. Qaysi bir dunyoga buncha og`rindim, dilimni qaritdi besamar janglar. Men jangchi emasdim, men shoir edim, nihoyat shoirdan ko`ra zobitman, har nafas musulmon millatim dedim. nafsiga kuyganlar keldi oqibat. Haromni xush ko`rgan malakfurushlar zig`irday himmatin qilganda minnat, yaproqday sarg`ordim buyuk urushda musulmon yo`q edi, yo`q edi millat. Bas, qushlar sayroqi, yaproqlari mo`l yashil shajar kabi turay mushakkal, ilhomim haqida so`ylasinlar xo`b, zaharli tilimdan to`kilsin shakkar. Rubobiy sabolar ruhimdan esing, qaytadan uyg`onsin ilohiy tug`yon. Voh, yalang shoxlarim qilichday keskir, bir yaproq qolmaptir shivirlayturg`on. QO'SHIMCHA QO'RIQ Qurshovda yurtimning qabristonlari, qabrlar og'zida to'xtagan paxta, go'yo sho'rliklarning arzon jonlarin qutqarib qolganday milyonlab lahad. Sho'rliklar bir umr yomg'ir, qor kechib, faqat qabrlardan halovat topdi. Uyaldim tunov kun ko'ylagim yechib, paxta ekilmagan badanim qopti. Men ham go'l odamman, birgad ukalar, poshsholar uxlasin deyman xotirjam, mengayam ozgina bering shu darddan, endi paxta eking, badanimga ham. Faqat badanimga ishlatmang kimyo, kimyo kirib bo'lgan xonu monimga, butifos, kataran, qisqasi, sonming zaharli dorilar oqar qonimda. Qo'rqmasdan ekvoring, tezroq borasiz yuqori belgilab bergan mo'ljalga, paxta ochilganda hech bir dorisiz barglarin to'kvorar eski g'o'zalar. VATAN Joylashgansan shunchalar chuqur: O'z tubiga asragan yurak. Senga yetib bormaklik uchun Uzun umrim yetmasa kerak. MEN KETAMAN Men kelaman novbahor bo'lib, Gulga to'lar tanho so'qmoqlar. Men kelaman soylarday to'lib, Etilganda saraton, bog'lar. Men kelaman,kelaman so'zsiz, Ko'zingizni yashirmang zinhor. Peshvoz chiqing yo'llarimga siz, Bahor bo'lib kelaman, bahor. DO'STI BO'LSA Odam uzoq yashar, Judayam uzoq, Agar do'sti bo'lsa suyanadigan, Agar do'sti bo'lsa har qutlug' sahar Bahaybat quyoshday uyg'onadigan. Bugun men umrimning qoq o'rtasida Dil-dildan tuygancha bir haqiqatni, Sevinib,sog'inib yashay boshladim Soatga cho'zilgan har daqiqani: Umrim uzaygani muborak bo'lsin, Rost bo'lsin oylarday teran kunlarim, Umrday bahorlar, Bahor bo'ylarin Taratgan o'zgacha rangin kuzlarim. Osmonday dalani to'ldirib nurga Bebaho tilsimlar o'stirgan,do'stim, Yuz ming yelkalarim, Yuz ming qo'llarim, Yuz ming yuraklarim seniki bo'lsin! Bag'rida ezgulik urug'lari-la Asrdan-asrga o'tayotgan, do'stim, Sen uchun jonim ham jismimni yorib, Yuz mingta xanjarday Jaranglab o'sdi. Umrim uzaygani muborak bo'lsin, Oqari rost bo'lsin to'kin daryoday. Endi kunlarimning qat-qatlarida Also o'limlar yo'q, Faqat hayot bor. SAHAR TURDIM Sahar turdim,quyoshni kutdim, Shudringlarda chaydim yuzimni. Buloqlarga labimni tutdim Va borliqda ko'rdim o'zimni. Ko'zlarimdan toshdi shuurim, To'lib ketdi bag'rimga navo. Mangulikday tuyuldi umrim, Mangulikday tuyuldi dunyo. UNUTGANIM YO`Q Unutganim yo'qdir hali O'rikzorni,asov soyni. Soy bo'yida ovloq, xoli Baqaterak o'sgan joyni. Unutmadim hali-hali Muzdakkina zilol suvni, Tol tagida shom mahali Unutilgan ikki kuvni. Yodimdadir iliq pichan, Kulgularing edi so'lim. Bo'salarga to'lgan kecha: Soch silagan titroq qo'lim: Sog'inyapman to'yib-to'yib Baqaterak o'sgan joyni, Oppoq kecha, yalpiz bo'yi, Yarqiragan to'lin oyni. AJOYIB KUNLARNING BIRIDA Ajoyib kunlarning birida Uyg'onib ketaman uyqudan - Yurakning eng chuqur yerida Og'riqqa aylangan tuyg'udan. Men qo'shiq bo'laman daryoday Yurakning eng chuqur yerida. Boqaman dunyoga dunyoday Ajoyib kunlarning birida. MEN YO'G'IMDA Men yo'g'imda: Gullar ochilar Tashna bo'lib salqin ellarga. Mayin,tiniq bo'ylar sochilar Yolg'izoyoq, sokin yo'llarga. Men yo'g'imda: Tikilib yo'lga Xo'rsinmoqda yalang qoratol, Xotirlardan faromush bo'lgan Buloqlarning ko'zida malol. Men yo'g'imda: Yovqur shamollar Og'ushida rayhon kuladi. Guzarlarda mudragan chollar Bir kechada g'oyib bo'ladi. Men yo'g'imda: Fig'on etarmish Ko'kka qarab karnay-surnaylar. Men yo'g'imda tashlab ketarmish Farg'onani oppoq turnalar. YELKAM UZRA Yelkam uzra mayin, sas, sado - Yog'iladi shomurut qori: Meni qiynar bu oppoq navo Va ul qora sochlar ifori. Shomurutlar oppoq gulidan Peshvoz chiqar oq olov yoqib: Yulduzlarning muzdek selida Biz qaygadir ketyapmiz oqib: Sira tinmas bo oppoq yog'in: Qo'llaringda titraydi qo'lim. Muhabbatning o'kir pichog'in Yuraklarga sanchamiz,gulim. Mastu alast tuyg'ular ichra Sahargacha yuramiz daydib. Kelarmikan bu oppoq kecha, Kelarmikan dunyoga qaytib?! ANORGA QASIDA Tug'ilgan oy, qadimgi Fanorsan, anor. Yoqut to'la qip-qizil Qanorsan, anor. Goho qorol, gohida Pushtisan anor. Yerning qonga bo'yalgan Mushtisan, anor. EY DARD Bag'ri yomon battolllarga bor, Qahri yomon qattollarga bor; Qon yalagan qassoblarga bor, Co'z o'ynagan kazzoblarga bor; Imonidan kechganlarga bor, Bor-yo'g'ini echganlarga bor; Nega menga kelasan, ey dard, Nega menga kelasan,ey g'am! YAXSHI NIYAT Ertaga yomg'irlar keladi, Gurkirab yashnaydi havolar, Hulvolar keladi, hulvolar, Oylarga etajak navolar. Ertaga bolalar bahaybat Kunlarni o'rnidan jildirar. Shu qadim dunyoning shamoli Yuraging yonida jildirar. Kelajak bor hali bag'rida Yuz mungta quyoshi porlagan, Ishonma hech qachon, ishonma Qo'lida quroli borlarga. ASOTIRLAR KITOBI Javshanlarin echmayoq, Echmay qurol-yarog'in, Uxlab yotar botirlar Vodiylarda qorayib: Ochsanggina kitobni Nogoh bari uyg'onar, Uyg'onar bulut yolli Yashindayin tulporlar. Bir g'rurmi yo hayrat Paydo bo'lur ko'zingda, Botirlarni uyg'otib Uyg'onasan o'zing ham. Uyg'onasan, o'zgacha Yolqinlanar tonglaring, To'qson ikki tomirda Potirlaydi qonlaring. Ammo ketar chog'ingda Unutmagil insofni - Bolalarning oldida Ochiq qoldir kitobni. SHE'RLARINGDA "BAXT" SO'ZI KAM UCHRAR DEGAN DO'STIMGA Baxtiyorman degan birgina so'zni Aytish uchun kerak qancha kuch,chidam, Garchi 'Baxt' so'zlarning eng yoqimligi, Garchi tursa hamki tilning uchida. Og'ir botmasmikin bu so'z kimgadir, tegib ketmasmikin oh-vohlariga, Qandoq bardosh berib yashayman keyin Baxtsiz kimsalarning nigohlariga. Avvalo,bu so'zni o'zgalar aytsin, Aytsinlar ko'zlari quvonchga to'lib. Elning baxti uchun umrini tikkan Shoirlar aytmasin birinchi bo'lib. Bu so'zni bir umr aytmay yashadim, Har shodlik kelganda yurdim sekinroq, G'am so'zin elimdan avvalroq aytdim, Baxt so'zin aytaman Eldan keyinroq. URUSH SUVRATI Suv o‘rniga qon shimayotgan Halovatsiz, bechora zamin. Hasrat bilan yerga qaraydi Chiqarmasdan xudolar damin. Qonga botgan dunyoni ko‘rib, Azoblarga berolmasdan dosh, Ulkan, qizil quyoshcha har kun Olib ketar uzoqlarga bosh. Ketayotir tubsiz moziyga Ko‘lankasiz yigitlar safi. Qizlar qolar kuz og‘ushida Unutilgan mevalar kabi. *** Chaqin bo‘lma, Bo‘lma guldirak, Yerdan ko‘pam uzoqlab ketma. Ovozingni yirtmagin bekor. Yerni quchma — quloching yetmas. Undan ko‘ra biror odamning Makoni bo‘l — irmoqli, soyli, Shamollarni to‘sgan tog‘i bo‘l. Osmonli bo‘l — yulduzli, oyli. MINORAI KALON Ming yillar qa’ridan keladi, Kulfatga yo‘liqib ming bora Tinimsiz toshbo‘ron, qirg‘inga, Xo‘rlikka duch kelgan minora! Necha bor to‘plarga tutildi, U judo bo‘ldi bosh qismidan, Va lekin jon qoldi sharqona, Bezaklar bitilgan jismida. Tasanno aytaman tuproqning Metindan kuchliroq doshiga, Har yili in qurar laylaklar Minorning kuragan boshiga. Bu yil ham minorda, xayriyat, Sharqona bezaklar so‘nmapti, Minorning boshiga bu yil ham, Xayriyat, qarg‘alar qo‘nmapti. SULAYMON TOG‘I ETAGIDA O‘YLAGANLARIM Diyonatli, orli ajdodlar Bu haybatli toshlar tagida. Biror lahza hayol surmagan, Soxta shuhrat, ta’ma haqida. Yashirganlar yurtga sargardon, Kezakkanlar g‘urbatda yoxud, Sulaymon tog‘ poyida bir kun, Ko‘milmakni qilganlar orzu. Bundan ne-ne alloma o‘tgan, Ne jahongir nechalab shoir. Biroq aziz tog‘ toshlariga, Yozdirmagan hech biri nomin. Sulaymon tog‘ yuksalib turar Bir elatning buyuk yodiday. Hayron bo‘lib poyiga bugun Kelguvchilar e’tiqodidan. Bugun kelar istagan kimsa, Berib ta’ma ilinjiga zeb, Nomin yozar tog‘ toshlariga, Palonchilar kelib ketgan deb. Kuzatarkan orsiz, vijdonsiz Kimsalardan tuygan kunlarni, Bir hayajon, Titroqda tuydim Yer tagidan kelgan unlarni, Sulaymon tog‘, Muqaddas yodim. Ko‘rsam yurak-bag‘rimni dog‘lar, Betayinlar nomin ko‘tarib, Soat sayin o‘sar qoyalar. YOSH TOG‘LAR Kuch yog‘ilgan gavdalarini saratonning o‘tiga toblab, ochib qo‘yib xazinalarin, uxlab yotar o‘spirin tog‘lar, Go‘yo mangu safarga chiqqan Yo‘lovchilar horgan ko‘yicha o‘tirganu birpas mizg‘igan sirqiragan suvlar bo‘yida. Bir nafasga ko‘z yumgandilar, Million yillar o‘tdi oradan, uxlab yotar yurakni o‘rtab, uxlab yotar sodda bolalar… QIZIL OLMAGA QASIDA Yiqildim kuzakning qoralig‘ida, Tun-da bir chayqaldi, asta tinchlandi. Borlig‘u yo‘qlikning oralig‘ida ko‘zimga ko‘rindi olam sinchlari. Yotardim toshdayin jimlik tubinda, xayolim - bemahal so‘lgan g‘unchadir. Voy, ko‘nglim, desammi jimlik suvinda, ayt, ko‘nglim, kimlarga kuyding bunchalik? Vaqt ham tun bo‘yi yulduz qoni-la ularkan ko‘nglimning siniqlarini, tirildi bir dilbar saboh yonida tolg‘in qush galasi - xo‘rsiniqlarim. Shunda dimog‘imga bo‘ying urildi, tag‘in yurilmagan yo‘l bo‘ldi olam - ulkan bir sayyora kabi ko‘rinding, menday bir faqirga, olmajon, olma! Manim kichik ko‘nglim, Ay, shoir ko‘nglim, nokaslar ra’yiga tushmagan ko‘nglim, dunyoning million xil noz suvratidan bir qizil olmani xushlagan ko‘nglim! Olmajon, Tushdingmi osmon bogidan, Qaysi bir dunyodan elchi bo‘p kelding. Ko‘nglim so‘lar chogi tun qiynog‘idan, nahotki, fazoda olovday yelding. Manim kichik ko‘nglim, ay, shoir ko‘nglim, tagan kunduzlarning ishqida bedor. Olmani olamga otaman to‘lib, bormisan, bormisan bu dunyoda, yor... * * * Titroq sezdingmi hech bir shum lahzada - xatar-la yuzma-yuz turgan chogingda. Tubsiz jar labida oniy larzadan titrab kelganmidi joning ogzingga. Nopoklar poklarga qilganda tuhmat, titramay aytdingai keskir so‘zingai. Bolangning yodiga ne qilding tuhfa, asrab qololdingmi o‘zing o‘zingni?! Qaltis lahzalar bor - dosh bermak mushkul, biroq chidaganlar tirik xotirda, goho elitarlar - nafasi mushkin, goho ko‘rinarlar ko‘zingga tig‘day. Osmondan kelganda tuban odamlar - biri chinorkesar, biri kesar til. Butun qilmishlarin qarasang jamlab, namoyon bo‘ladi suvrati qotil. Qaltis lahzalar yo‘q, Qaltis umr bor, mo‘r-malax nom aro yolg‘iz noming bor. Lahzada titroqqa aylanib tursang, demakki, ichingda bitta xoin bor. O’ldir, ichingdagi xoinni o‘ldir, volida ko‘ziga boqishdan avval, ma’shuqa qo‘ynida yotishdan avval, zulmat ummoniga botishdan avval. Yo‘ldir bu, nafsning botqog‘i emas, qilichning damiday chaqnagan yo‘ldir. Bu yo‘lga yuzingni burishdan avval, o‘ldir, ichingdagi xoinni o‘ldir. XO’RSINIQ Tog‘ xo‘rsinib yubordi og‘ir – Vodiylarga yugurdi shamol, Yuzlarini yashirdi hilol. Tog‘ xo‘rsinib yubordi og‘ir, Teran xobdan uyg‘ondi yurak, Tog‘lar kabi xo‘rsinmoq kerak.
| |
| Просмотров: 6134 | |
