Hol Muhammad Hasan
Musicha Musicha mo‘y keltirur, Behishtdan bo‘y keltirur. Iniga un sepsa kim, Mo‘l rizqi ro‘(y) keltirur. Musicha mo‘y keltirur, Bo‘y qizga to‘y keltirur. Qo‘ralarin to‘ldirib, Quyruqli qo‘y keltirur. Musicha mo‘y keltirur, Ko‘ngilga o‘y keltirur. Kaftida don tutsa kim, Ketmas obro‘y keltirur. Musicha mo‘y keltirur, "Ku-ku”lab kuy keltirur. Kuyib yurgan yigitga Bir pariro‘y keltirur. Musicha mo‘y keltirur. Uylarga to‘y keltirur... Chorlov Nafas qisib agarda, Sig‘may qolsang shaharga, Tushib otdan, egardan Tog‘larga kel, tog‘larga. Oshna, jo‘ra, ulfatlar, Suyuq, siyqa suhbatlar, Jonga tegsa "osh”, "gap”lar, Tog‘larga kel, tog‘larga. Tog‘da sir bor, haybat bor, Yuksaklikda hikmat bor. His bor, katta hayrat bor – Tog‘larga kel, tog‘larga. Bunda "mish-mish”, g‘iybat yo‘q, Tijorat yo‘q, rag‘bat yo‘q, Yozuv-chizuv, tuhmat yo‘q, Tog‘larga kel, tog‘larga. Qo‘l silta kam-ko‘stingga, Dastingni cho‘z Do‘stingga. Pastlar qolsin pastingda, Tog‘larga kel, tog‘larga. Sehr Tog‘lar to‘shiga chiqsang bas, Ular past ketishga qo‘ymas. Sehrlab qo‘yar, sehrlab, Bunday hilqatni kim suymas. Kakligi kakir-kakirlab, Kiyik ulog‘i dikirlab, Qo‘shiqlar aytib qaynaydi Bulog‘i biqir-biqirlab. Burganlari bo‘y taratar, Shuvog‘i tanni yayratar, Nar bedanaday sayratar Kavragi kasir-kasirlab. Tumanli tovlar – o‘tovlar, To‘zg‘itib tibit sobovlar. Oq qosabali momolar Sirlashar pichir-pichirlab. Kamarda zovlar, ungurlar, Tosh ko‘chsa yomon gumburlar. A’zoi badan jimirlar Yuraklar dukur-dukurlab. Qotlarda o‘tlar olqori, Qoyada qiyg‘ir patlari. Suv sachratar sangloqlari Birgina so‘zni zikrlab. Darasi – daryo o‘rasi, Sharopasi – sharsharasi Yo‘nar qilovli qirrasin Qayroqtoshlari to‘g‘irlab... Haydar kokulli shamollar Yax cho‘qqilarni "yomon”lar. Huchchiga uchar xayollar Chukrilar totin o‘g‘irlab. Tuyatobonning ta’mi xush, Tomirin kavlar kalamush. Nimaga urdi kirpi nish Andizlar shitir-shitirlab? Toshbaqa toshga pusinib Go‘llikka solar o‘zini. Qidirar rizqi ro‘zini Qurtu qumursqa qimirlab. Ko‘zlar qamashar ko‘rkidan, Do‘lana, uchqat, zirkidan. Abrik ifori burgida Archalar shoxi g‘ichirlab. Chakamuk, hululi pishgan, Ayiqlar yeyishga tushgan, Zamburlar chippa yopishgan Kuylashib "ming‘ir-ming‘ir” lab. Quyonning qavmi tovushqon, Sug‘urga yumron tug‘ishgan. Tulkiman tozi quvishgan Tishlari takir-takirlab. Tunlari to‘lin oyni ko‘r, Ming qo‘yli manov boyni ko‘r. Childirma chalib to‘kar qo‘r Yulduzlar bijir-bijirlab. Jumurda qorin moylari, G‘orda saqlangich joylari, Boybicha kelinoylari Kubilar pishar gusirlab. Qishini kuzga muhrlab Bahor ham borar oxirlab. Ta’rifga boshqa Holim yo‘q Tilimni tiygum "uzr”lab. Sehrlab qo‘ydi-da sehrlab... Maydanak Qiziqmiz tabiatan, Qishda xunob yutamiz... Kuydiradi saraton, Yozda sovuq kutamiz. Cho‘lda hozir ellik bor, Turib terga botamiz. Qirga chiqsak... cho‘lliklar Choponda sovqotamiz. Oshiqib tog‘ – daryoga, Otga qamchi chotamiz. Har aziz avliyoga Ta’zim qilib o‘tamiz. Ruhi pokiga duo – Hazrat Langar Otamiz. Ko‘kabuloq – ko‘k ma’vo... Hislarni uyg‘otamiz. Mana, Maydanak – maydon Ko‘zga durbi(n) tutamiz. Pasayib kelar osmon, Borliqni unutamiz. Harsangtoshga yonboshlab, Tumanlarni titamiz. Semiz bulutni ushlab, Sog‘ib sut ivitamiz. Oy bo‘yniga solib qo‘l, Oq o‘tovda yotamiz. Bu yerdan eng yaqin yo‘l Yur, yulduzga ketamiz. O‘lan Otam ot surgan adirlar – Qirlar jon qadar qadrli. Do‘mbirasiga jo‘r bo‘lib, O‘lanlar aytsam arziydi. Oylardin oydin o‘ylari, Karvonlar kutgan boylari. Ordona qoldi o‘tgan so‘ng Tuyalar oqqan soylari. Tuyalar boqsam "hala”lab, Oldimga solsam galalab. Ursam norining bo‘yniga, O‘lsam parining qo‘ynida. Oyning qo‘tonlab og‘ishi, Oyda bir yomg‘ir yog‘ishi, Qo‘rani nurga belabdi To‘lning surteri tug‘ishi. Gazalar boshi qoraymish, Dahnalar og‘zi toraymish, Boslig‘ib chiqqan boybicha Tushlarin yo‘lga yo‘raymish. Yarqirovuq yarqirasa, Boriblar holin so‘rasam. Sog‘inganini bildirib, Jobsorlar ochib qarasa. Sochbovlarini sochoqlab, Jo‘malagini munchoqlab, Choshgohda o‘tar otarga Qo‘shkadisini quchoqlab. Kiygan haqqari kovushi, Toshlarga tegib tovushi. Zovlarni olar zabtiga "Chiriy”lab chibich sog‘ishi. Ko‘ganda gaba qo‘zilar, Iydirib bo‘yni cho‘zilar. Jamrashganida mangrashib, Emacha bovring ezilar. Qog‘anoq, gilagay ichib, Jegda – kebanagin yechib, Cho‘lig‘i chalar sibiziq Masirqab, dunyodan kechib. Bir tutam soqol iyakda Taka torig‘ar kiyakda. "Bobov”laringni bas qil-ey, Hali senga ro‘z qayoqda. Havolar yog‘ar tov-tovg‘a, Tuyalar kelar motovg‘a. Murtini surtib "boy” ota, Kiriblar ke-etdi o‘tovga... To‘rtliklar * * * Er kishining erkaligi kuchdadir. Belin bukar kushandasi uchtadir. Boshi uchun yetar ba’zan biri ham: Biri namdir, biri g‘amdir, biri kam... * * * Ming yillardan beri jo‘ram Isoq To‘ra She’r qadriga ko‘proq yetar mendan ko‘ra. Ko‘zlaridan ko‘rsa bo‘lar yuragini Har soniya vijdonidan so‘rab urar. * * * Yuzda ham yoshlarni ko‘rsa, yuzingiz yorishib tursin, Ko‘rolmasdan kampiringiz kunora urishib tursin. * * * Qo‘shnilar kirishib tursin, lablarin burishib tursin, Ichingiz yurishib tursin – ishingiz yurishib tursin TENGLAMA Kimki baxtsiz – erur serxotir, (kasrin tortib yashar odamlar) Yodi yo‘qlar butun – baxtlidir, Vaqt – Hakam hisoblansa gar. Zanglab yotgan o‘qdir – xotira (yo qora kun mahraji – zahar Yoxud ildiz chiqargan yara) – Vaqt – Malham hisoblansa gar. Lolga suvrat, ko‘zdir basirga (yurak haydolmagan xira qon Oqib kelar milyon asrdan) – Vaqt – Raqam hisoblansa gar. Demak, ehtimolda turmas Baxt – Xotiraga ters – ko‘paygich son. Mavhumotning isbotidir Vaqt, Dunyo – bir kam hisoblansa gar. VATAN Shafaqu shaftoli gulidan xushro‘y, andalib navosi – tilidan xushro‘y, nazmgo‘y xomaning yo‘lidan xushro‘y xilqat bor – Bir aziz. Bi-ir aziz... Zamburug‘ning zaxira ganjidan shirin, Arazkash suluvning ranjidan shirin, Hur go‘dak "inga”sin avjidan shirin Xilqat bor – Bir aziz. Bi-ir aziz... Kapalak qanoti patidan mayin, ohuning, olqorning sutidan mayin, chohda chog‘ kabutar xatidan mayin xilqat bor – Bir aziz. Bi-ir aziz... Ilk rozni rad qilgan qo‘shni qiziday, ko‘ngilni ko‘targan folbin so‘ziday, dabdurust ochilgan basir ko‘ziday xilqat bor – Bir aziz. Bi-ir aziz... Beminnat yashirgan bor gunohimiz – Bu xilqat – MUQADDAS SAJDAGOHIMIZ. * * * She’riyat, bunchalar shirinsan, shirmisan, bolmisan, tilim lol onamning ovunchli allasin quvonchli qo‘shig‘i, daldasin orzui armoni – hammasin jam qilib jonimda turibsan. Sevgiday suyuksan, sirlisan satrlar bamisli musalsal sehrgar sozlarning sadosin sa’vayu qumrilar navosin yovvoyi hur hislar havosin tuydirib ko‘ksima kiribsan. She’riyat, bedavo dardmisan kasringda ne kaslar bemajol diydasi suv bo‘lib silqigan siyrati ko‘zidan balqigan to‘kilib tutdayin qalqigan hasratga, hayratga to‘liqsan. Ma’nolar mujassam manbasin muqaddas misralar mukammal suralar saj birla har oyat shoh baytu – shohista bag‘oyat ezgu so‘z o‘zidan inoyat Ki ulug‘lardan-da ulug‘san. She’riyat, na xilqat ma’nosan raqibmi rafiqqa ravosan ziyosan, zebosan, a’losan ba’zida boshga ming balosan bilganim bir kam bu dunyoda kamida biri ko‘p dunyosan. * * * Do‘stim, chiqqanmisan cho‘qqiga hech bir ko‘rganmisan qorning qurtini, na daraxt, na buta bitmas tap-taqir supada xarsanglar yurtini. Quyosh bir chiroyli chiqadi tog‘da Tumanning ustidan kuzatsang qoyadan qatim nur quyilgan chog‘da qo‘ling kuyib qolar uzatsang. Quyida kirpinish archalar quyuq bulutlar yirtig‘i – pistoqi... yuraging tirnar, goh uyushar, uyib toshib ketar qafasdan gohi. Dimog‘ing qitiqlar giyohlar isi kiyik kabi sakra der nedir, quloching qanotday silkib, sen esa burgut bo‘lavergung baribir. Sug‘urning sap-sariq bolasi – yumron baqrayib boqadi hayiqmay tutishga yo‘q sira hafsala, imkon. Kurtiklab qolgan och ayiqday burama shoxinimi qayraydi olqor mo‘miyoli qot qirrasiga. Sharshara – ishlari chiyralgan chiltor ko‘lning kumush kungurasida, oyog‘ing ostidan ko‘chib tosh-qiyir borliqni bosadi guldirak, ko‘zingga tahdidli tikilar g‘oyir kecha tuxum yorgan qiyg‘irak esingdan ayirar bir zum sehrlab. Zar to‘la barkashdek oftob, silab-siypalaysan tog‘ni mehr-la. Hayot totli tuyular shu tob childirma misoli chalging keladi barkashni botirib ziyoga oltinchi kun yashab qolging keladi. Ishqing tushib bir kam dunyoda do‘stim, chiqib ko‘rgin cho‘qqiga sen bir... OYKUMUSH Oykumush oydinda soyga Tushdi bir cho‘milgani. Cho‘zdi qo‘l shotut shoxiga Shohisini ilgani. Titrayur yolborsa dur – Tugmasiga tegmasi. Yopishub yolborsa dur – Yoqut yoqoda o‘lgani. Emranib tebrandi soy, Kordek badanga urdi yax. Abraro burkandi oy, Yoshruncha yuzin yulgani. Sho‘x shamol o‘ynatsa shoxin Mushku anbar anqitib. Baridin tutmish shotut, Qirmiziga ko‘milgani. Sumbula-sumbul kokil Suv yuzida ko‘rsatsa yuz. Yuzdi yuzlab ajdaho Ganjini ko‘z-ko‘z qilgani. Chiqmadi yulduz yonib So‘ng so‘ndi topmay bir iloj, Olmosini olmosi-la Na kesib, na tilgani. Shohining ol dog‘ini Odam xuni deb oldama, Ol dag‘i may kim, ma’qul Har kim Holini bilgani. SIBIZIQ Boybuvamning qizi – Suluv, Ismidan ham o‘zi suluv. Karashmali qarashlari Ko‘nglimga solar ko‘p g‘ulu. Suluvning yoshi o‘n beshda, Yeng, yoqolari chimkeshta. Qo‘lim uzatsam qunishar, Qarchig‘aydan hurkkan qushday. Quralaydi ko‘z, qosh... suluv, Ko‘ksida muzdan tosh, Suluv. Toshbag‘irligi mayli-ku, Toydan asov – bebosh, Suluv. Suluvni soyga endirsam, Harsangtoshlarga mindirsam. Sibizig‘amga sel qilib, Kelinliklarga ko‘ndirsam... Osmondagi, hoy, Oy suluv, Yulduzlaringni yoy suluv. Bu dunyolarda bormikan Mendan ham o‘tgan boy, Suluv. Suluv, suluvim, jon Suluv. BOYBICHA Bog‘chasida boybicha Sayr etar o‘z zaylicha. Qushchaga aylansamu Sayrasam ucha-ucha: – Boybicha, ay, boybicha, Bo‘zami bu ko‘zacha... Esim og‘ib borodur, Suvsablar icha-icha. Boybicha, hey, boybicha, Hozir kunduzmi, kecha? Aqlu hushdan adashdim Quyosh necha, oy necha? Boybicha-ey, boybicha, Rahming kelmaydi hech-a. Nazzora qilsang netar Bir bora o‘zdan kecha... Boybicha, jon, boybicha, Qushga karam qil picha. Poyingni tavof etsin Tuzog‘in yecha. Yecha... Boybicha, voh, boybicha, O‘zim to‘q, ko‘zim och-a. Ko‘z oldingda jon beray Ko‘zangni qucha-qucha. Boybicha, oh, boybicha... SHUVILLAK Shuvillagim shuvillar, Ovozi guv-guvillar. Tovushidan olar tin Olis-yaqin ovullar. Tinglar dara, ungir-g‘or, Tog‘ to‘shida to‘nggan qor, Junbishdagi har jondor, Jo‘r bo‘lishar uvillab. Zovlardan sado qaytar, Qosag‘a qo‘shiq aytar, Chalsam qayta va qayta Ichim bo‘shar huvillab. Shuvillagim shuvillar, Zombirlar zuv-zuvillar. Saqlayolmay sirlarin Gullab qo‘yadi gullar. Toshdan toshga sachrar suv, Archa burgin to‘kar duv, Bo‘y tarqatib charchar, huv Shamol – kenja dovulga... Oq o‘tovdan bir oqqiz, Chiqar og‘zida saqqiz. O‘n yetti yo o‘n sakkiz... Bir-bir bosib himillar. QIZ QO‘SHIG‘I Bek bolasi betayin Esa ena, netayin. Qulog‘im qonatkanin Qandayam unutayin. Ovulni oralatib, O‘tovdan mo‘ralatib, Saman otin silaydi Yuragim yaralatib. Bo‘yi bo‘yimdan o‘tdi, Bir o‘y o‘yimdan o‘tdi. Bir ovuz gap qotolmay Tilin chaynadi, yutdi. Bek bolasi betayin, Sadag‘asi ketayin. Tushunmaydi ichimdi – Yo sinaydi atayin. Sinasin-a sinasin (Itam bir pas tin osin). Hayit o‘tib ketgan so‘ng O‘zi qo‘ysin xinasin... Dardi dagar go‘shida, Go‘shidamas, to‘shida. Kunlar solay boshiga Har kun kirib tushiga. Bek bolasi betayin, Gunayidan o‘tayin. "O‘pka-gina” ginamdi Olib ortga otayin. Bo‘z-bo‘zgina, bo‘zgina, Chalay chanqovuzgina. Gumon tarqab tumanday, To‘ylar bo‘sin tezgina. Bek bolasi bo‘z bola, Qurg‘ur qiyg‘irko‘z bola. Kutib ko‘zi to‘rt bo‘ldi Netay, menday qiz bola. Bek bolasi betayin, Sadag‘asi ketayin.
| |
| Просмотров: 1062 | |
