Abdurahmon Akbar
SO‘ROV Yaproqlarning boshin silading, Daraxtlarga o‘rgatding o‘yin. Bulutlami „yum-yum" yig‘latding, Buzib qo‘yib nogahon „to‘yin", Shamol, bitta yuzingni ko‘rsat. Goh uvlaysan, goh chiyillaysan, Seni kimdir quvlarmi bu payt? Kayfiyating bilmay hayronman, Xursandmisan, xafamisan, ayt, Shamol, bitta yuzingni ko‘rsat. Yelayapsan, jivirlar buloq, Kelayapsan, shivirlar yaproq, Nima bo‘lar o‘zing ko‘rsatsang, Nahot yuzing shuncha badqovoq? Shamol, bitta yuzingni ko‘rsat. Bir qarasam, yo‘qqa o‘xshaysan, Bir qarasam, o‘xshaysan borga. Tanib qo‘yay seni ham axir, Bir bor xo‘p de, men qilgan zorga, Shamol, bitta yuzingni ko‘rsat! KITOBNI KO‘P O‘QIYDIGAN UKAM Kitobni ko‘p o‘qiydigan ukam Nimagadir juda ham kamgap. Kitobni ko‘p o‘qiydigan ukam She’rlar yozar onamga atab. Kitobni ko‘p o‘qiydigan ukam O‘yga tolar ba’zida uzun Va shivirlar: — Hali kelmabdi Suvlar suvga o‘xshaydigan kun. Kitobni ko‘p o‘qiydigan ukam Bir kun menga shundayin dedi: —Oq mo‘ynali qalpog‘ingiz ham Quyon edi, joni bor edi. — Bunaqangi jumboq gaplarni Qaydan o‘ylab topasan? — desam, Bosh chayqar-da, „uf" tortib qo‘yar, Kitobni ko‘p o‘qiydigan ukam. YOMG‘IR Tunlari kuladigan Gullar ekan yulduzlar. Ko‘zga ko‘rinmas ekan Shu boisdan kunduzlar. Oftob bilan Oymoma Ota-yu ona ekan. Bolalarin boshida Doim parvona ekan. Bolalari kim dersiz Kun va Oyni sizlar ham. Menga ishonavering, Ular Bulutlar desam. Bulutlar ham bizlardek O‘ynar, uxlar, tush ko‘rar. Dengiz-u ummonlarda Cho‘milmoqni xush ko‘rar. Bas, suvdan chiqing, deya Koyimasa ham hech kim, Yuvar yuz-qo‘llarini Ular goh chala-yarim. Bundan ranjib Oftobjon Egniga peshband tutar. Farzandlarin bir joyga To‘planishlarin kutar. Bulutvoylar g‘o‘ldirab, Yo‘talishsa ham „quv-quv", Ularning ust-boshidan Quyosh quyar tinmay suv. Ko‘ngli to‘lsa-ku xo‘p-xo‘p, Yo‘qsa: quyar tunda Oy. Natijada tevarak Bo‘lib ketar ho‘l va loy... Uydan chiqmay shu kezlar Derazadan bo‘ylaymiz. Eng qizig‘i, bu suvni Biz yomg‘ir deb o‘ylaymiz. SHOIR DADAM HAQIDA SHE’RIY HIKOYALAR 1. DADAMNING QALBI Armon uyasimish dadamning qalbi. Dadamning qalbida kularmish sevinch. Dadamning qalbida ummon bor emish. Bor emish dadamning qalbida ilinj. Yozgan uch-to‘rt she’ri dadam qalbining topgan quvonchi-yu, ozori emish. Dadamning yuragi dunyo ko‘rmagan sonsiz fikrlarning mozori emish... 2. DADAMNING FIKRI Bazmga borsa bas, dadam har safar, uyga qaytar minib jahl otiga: — Onasi, ko‘nglingga olma-yu ba’zan, hech qoyil qolmayman ayol zotiga. To‘yni xo‘p qizdirdi bugun ham biri, ajratolmay qoldim men mastmi, u mast. Qiliqlari degin biram beo‘xshov, o‘ynab o‘ynamaydi, sakrab sakramas. Yoshi ham o‘n beshda bo‘lsa keragov. Qayerdan bildingiz deysanmi buni? Uchrashuv o‘tkazgan qay bir maktabda ko‘rgandek boiuvdim qaysi bir kuni. Bunaqa xonaki „san’atkor"larda imon doim qahat, andisha qahat. Ularning ko‘ziga boqib o‘qiyman azaldan birgina „pul" so‘zin faqat. Yozib bolarkanmi ko‘zlarga yozuv? Dadam zo‘r lofchi-da, degan bir o‘yda, „Lazgi"ga eshilib raqs tushayotgan ikki o‘yinchini kuzatdim to‘yda. O‘yinin kuzatdim orqa, oldidan, uzoqdan, yaqindan, xullasi, rosa. Ko‘zlariga tikib sinchkov ko‘zlarim, nihoyat, chiqardim shunday xulosa. „Pul" dcgan yozuvni o‘qimasam-da, biroz to‘g‘ri chiqdi dadamning so‘zi. Odamga g‘alati qararkan ular, boshqacha kularkan ularning ko‘zi... 3. ARI Devor buzdik dadam ikkimiz. Necha fasl yog‘ib yomg‘ir, qor, necha daf a qolib qarovsiz, nurab, cho‘kib qolgandi devor. O‘sha, devor buzgan kunimiz havo salqin, g‘oyat tund edi, Ustki paxsa qulagach, dadam:— O‘g‘lim, qara, arilar, — dedi. So‘nayotgan gulxan cho‘g‘larin sochgandayin shamol har tomon, ini shikast topgan arilar uchishardi vizillab nolon. — Ehtiyot boi! — dedi-yu dadam, uyga chopdi to‘xtatib ishin. Ammo sanchib ulgurgan edi tirsagimga bir ari nishin. Ko‘kda qovoq uygan bulutlar shu payt sovuq tomchi tashlashdi. Nazarimda uysiz arilar xuddi mendek „yigiay boshlashdi". Goh devomi, goh inlarini timirskilab (ehtimol quchib), alamzada arilar oxir qaylaigadir ketdilar uchib... Oson kechdi keyin ishimiz. Og‘riqni ham unutdim tamom. Jazosini olgan aridek, „taslim" bo‘ldi devor batamom. Ish tugarkan kamzulin yechib, taskin bergan bo‘ldilar dadam: — Talanganman sendekligimda bundan katta arilarga ham. Dadam yana allanelar deb, surar ekan inni nariga, meni jonim og‘riy boshladi qoiim chaqib oigan ariga... 4. SUPACHA Azim tuti bo‘lgan bu uyning ko‘chaga qaragan betida, odamlar-la doim serqatnov yoiakchaning shundoq chetida, bo‘lar ekan mo‘jaz supacha. Unga sholcha, ko‘rpacha solib, ammajonim oiirarkanlar salomlarga aliklar olib. Cho‘kka- larkan dadam ham ba’zan, (ko‘proq ishdan uyga qaytgan dam) —/Bollaringning og‘zi tegsin, — deb, tut tutarkan so‘rashib ammam. Hayot hayot ekan-da qarang, ammamiz ham fursati yetib, oiibdilar yorug‘ dunyodan urugiarin dilin yosh etib. Uchida ham, yettisida ham, qirqida ham, hatto yilida, supachaga o‘tirib dadam duolar o‘qibdi dilida. Qaysi bir kun razm solsalar devor yoni emish tep-tekis. Odamlar ham sezmasmish ajab — supachadan qolmagan- mish iz. Bir necha kun faromush bo‘lib, joy topolmay qo‘yarga o‘zin, tillaridan qo‘ymadi dadam „fosiq" so‘zin, „supacha" so‘zin. Fosiqlik ham asli g‘am ekan. Tashrifi tez ekan bu g‘amning. O‘z bolasi buzib tashlabdi supachasin Oygul ammamning. 5. DADAMNING HAZILI Mehmon kelib qolishin ta’kidlab dadam, jo‘nab ketdi ishiga shoshib subhidam. Birozdan so‘ng onam ham tushdilar yo‘lga: — U-bu narsa olarman, ilinsa qo‘lga. Bamo dedi peshbandin egniga tutib: — Bu ahvolda mehmonni boimaydi kutib. Hovliga bir qaranglar, uyga bir qarang. Alg‘ov-dalg‘ov hammayoq, hammayoq kir, chang. Yulduzxon, sen ayvonni polin artib chiq. Obdastaga suv toidir, hozirla sochiq. O‘tinlardan qalab qo‘y, tandirga, Omon. Xamir oshsa, yopamiz hademayin non. Qo‘ylaring- ga, Bahodir, qarab tur, qarab. Uyaltirib qo‘ymasin basma- bas ma’rab... Xullas, uyga qaytguncha onam va dadam, yumushlami bitkazib, bo‘ldik xotirjam. Bu orada o‘n quloch yerni ham chopdik. Oshxonani oqlashga fursat, vaqt topdik. Katta uyga yozdik so‘ng katta dasturxon. Biroq kelavermadi biz kutgan mehmon. Hayron edikbu holga, topolmasdik so‘z. Quvontira olmasdi dasturxon ham ko‘z. Uyga boshlab kiraman mehmonni shodon, deya chiqdi ko‘chaga ikki bor Omon. Qah-qah otib, kulvorib dadamlar nogoh, hamma „sir"dan bizlarni etdilar ogoh: — Bilgim keldi judayam qodirsiz nega. Qolmas ekan sevindim, uyim beega. Yolg‘onimni sirayam olmanglar ogir. Rahmat, Yulduz — oy qizim, rahmat, Bahodir. Qani, oshga qaranglar, oiirmanglar jim. Bugun „mehmon" o‘zimman, BOLAJONLARIM.
| |
| Просмотров: 1202 | |
