Orif To'xtash
Kunlar o`tar shoshib-shoshib, Tashvishlari boshdan oshib. K?ch angladim, eh, m?n noshud - S?vib yashash k?rak ekan! Hayotiga izlab mazmun, Muhabbatni topdi Majnun, Kulfatidan Layli mamnun, S?vib yashash k?rak ekan! Umrkim - bir martalikdur, Jon - bu hurkak andalibdur, S?vmaganlar aldanibdur, S?vib yashash k?rak ekan. Ishq nima? Bilganim bordir, Bag`rida kulganim bordir, L?k hajrd?k g`anim bordir, S?vib yashash k?rak ekan. S?vgisiz, hissiz kunlarim - B?samar, izsiz kunlarim, D?gayman, esiz kunlarim, S?vib yashash k?rak ekan! HOLAT Qishloqda tug`ildim, Qishloqda o`sdim, Qishloqda tanidim oq-u qorani. Qishloq edi m?ning eng yaqin do`stim, Ochiq qilib k?tar bo`ldim orani. - Yaxshi qol azizim, xayr-xo`sh endi,- Shunday xitob qildim k?tarim oldi. Bilmadim, u m?ni qanday tushundi?- Uzoq o`yga botib, kuzatib qoldi. Izimdan ergashdi ancha yo`lgacha, Bir so`z aytmoqchiday bog`ldi-yu l?kin - Qaradi, qarorim qat'iy, o`zgacha, Xo`rsinib, ortiga qaytdi u s?kin. Olisdan ko`zida yoshlar ko`rindi, Bu ham bir ayriliq saboqlari-da! K?ntman, d?b k?rilgan toshlar ko`rindi, Orzumning olis bir adoqlarida. So`ngi bor qaradim ortimga nogoh, Yog`llar o`z holicha - yo`lday turardi. ...Ikki qir yon bag`ri joylashgan qishloq - Duoga ochilgan qo`lday turardi! K?CHKUZ Sarosima boshlandi kuzgi, Sho`xligini oshirdi shamol. Xazon to`ldi har botgan izga, Uryon shoxlar t?branar malol. Ko`chib yurar xazon lashkari, Yopib y?rning badanlarini. G`ijirlatib daraxt tishlarin - Tuflar so`ngi alamlarini. O`TGAN KUNLAR ...Toshk?ntga qiz b?rma, Marg`ilon, Qodiriy yo`q, Zaynablar omon. Muhammad YUSUF O`tgan kunlar - bosilgan qadam, M?n moziyga qaytgim k?ladi. Va Kumushga boqib damo-dam, S?vaman, d?b aytgim k?ladi. "Siz o`shami"? - so`rasa m?ndan, Chiqqanday baxt istiqboliga. Hayratini yashirolmaskan... Lablarimni bossam xoliga. Tanimasak aslo Zaynabni, Yuraklarda ishq yonib tursa. Vujudida sho`xlik qaynabmi - Yuzlarimga juftona ursa. Mayli edi, Marg`iloniga - Tutash bo`lsa ravon yo`llarim. Har kun borar edim yoniga, Va... k?lmoqda shunday so`ylagim: Kumush kutar m?ni shodumon, Bugun yo`qlab B?gim k?ladi! ...Samarqandga qiz b?r, Marg`ilon, Zaynabi yo`q! - d?gim k?ladi. HAYRAT Musavvir do`stim ORIFJONga Bu hayot ko`hna va shu qadar mangu, Bu hayot oddiy va shundoq mukammal. Ajab, musavvirning tasavvur, ongi - Shoironaligin bilmas ekanman. Qarang, ko`zlarida nimalar jodir, Qarang, yuzlarida balqiydi junun. Haqiqat ko`yida har n?ga qodir, U ham b?dorlikda o`tkazar tunin. Uning ham qo`lidan tushmaydi qalam, Unga ham lozimdir bir enlik qog`oz. Asarlarin esa o`qiydi olam - Sokin hayrat bilan, chiqarmay ovoz. Shoirning sh?'rida aks etsa hayot, So`z ila mujassam aylar tasvirin. Musavvir ortiqcha rang ishlatmayoq - Chizib qo`ya qolar yaqqol rasmini. Shoir va musavvir dunyosi bitta, Boshqa dunyolardan farqli n?gadir. Ular topishadi ayro muhitda, Ular bahorni va... kuzni s?vadi. Quvvat manbai ham yagona ildiz, Ajratib bo`lmaydi birin birovdan. ... Agar shoir bo`lay, d?sang rasm chiz, Rassom bo`lay, d?sang sh?'r yoz, birodar! ENDI... Yurak, m?ndan nolima bugun, Surishtirma bor-u yo`g`imni. S?ni vujud kuliga ko`mib, Saqlab qoldim qatra chog`imni. To`zonlarda to`zg`ib boraman, Kundan - kunga kichrayar tanim. Tor ko`ksimni endi yoraman, Rost-ku sig`may borayotganing. Quruqshagan novda singari, Bu tanamning qolmadi holi. S?vib yashar edim ilgari, Edim ishqning erka niholi. Endi s?nga yo`qdir k?ragim, Ustixonim jonsiz, buyumday. S?nga arzimayman, yuragim - M?ni... y?chib tashla kiyimday! BIR SO'Z D? - Tinglayin nafassiz, Xalqumda tutgancha havoni. ?Siz m?ndan baribir xafasiz!? - Sukunat - so`zingning davomi. N? sabab egasan boshingni, Ko`zingda ko`z ochar marvarid?.. Labim-la sidiray yoshingni, S?vgini o`zingga sarvar et! Bir so`z d?! D? bir so`z! So`z d? bir! Sabrimning kosasin toshirma. Aslida dil gapi ko`zdadir, H?ch qursa ko`zingni yashirma! Olmasang s?vgimning yukini, Tillaring bormasa hujumga. Ko`zimga shu qadar tikil-u Yurakni maktubday g`ijimla. Baribir javobsiz k?tmayman, Gapir jon! Gapir moh! Gapir gul!.. So`zlasang atringga y?tgayman, Ey, aqiq lablari atirgul! ROZIMAN Sog`inchi o`rtaydi. O, n?chuk damki - Bolalik qoldirgan izdan roziman. K?lar ko`klamlarga ko`z tutsam hamki, O`tgan bahorlarim, Sizdan roziman! Yetishdim umrimning chorak asriga, Xotira qaytarar dilni asliga, Tomirlarim tutash har bir fasliga - Yugurgan yoz-u qish, kuzdan roziman. B?poyon o`lkamning bag`irlarida, Tog`ni y?lkalagan adirlarida, Hislar t?rib o`sdim yomg`irlarida, Poyim o`pgan dala - tuzdan roziman. Nimadir yalt etdi tafakkurimda, Unga bo`lsin m?hrim, tashakkurim-da! So`zlar bilan qoldim yashab, umrimda, Ko`nglimni qurshagan so`zdan roziman. ...Bilmam, qancha fursat bo`loldik hamdam, So`ng yuzim sarg`aytdi firoqdan, g`amdan. Mayli, qalbim, yana ming bora aldan, O`sha... aldab k?tgan Qizdan roziman! MAKTUB Ota, qishlog`imga qaytgim k?ladi, Orziqib k?taman o`ylagan damda. O`z boshimga o`zim solib n?larni, Shundoq orzularga ergashibman-da ! Bu y?rlarga k?lib nima ham topdim, Asli nima edi izlagan narsam? Yugurik yillarga qo`shilib chopdim, Tovonimni tildi n?cha tosh-xarsang. Kimgadir bosh egdim, xushomad qildim, Tilimga ko`chirib shahar lahjasin. Endi b?gonasan, d?ganday xuddi - M?ndan yuz o`girdi sh?'rday dardkashim. Eng yaxshi sh?'rlarim qishloqda qoldi? * Onamning nigohi sh?'r edi m?nga. Bugun o`sha ko`zlar mushtoqda qoldi, Sog`inchdan yuragi bo`linib t?ngga. Biroq... Biroqlarim bir dunyo, biroq - O`zni ovutaman orzular ila. Shaharga sig`maydi to`pori yurak, Faqat k?chalari m?nga yorilar: Yur, d?ydi, k?tamiz k?ngliklar sari, Zarbandning sarbaland Oqtovlariga! - O, bunda vujudim haryon, sar-sari, Uchib ikki yonning maqtovlariga. Shahar bunda qilar shirin va'dalar, Qo`limdan tutadi tannoz xonimday. Ammo qishloq m?hri dilga qadalar, Ko`ksimga o`rnashib olar jonimday. Xullas, arosatda yuribman ota, Qachondir qay birin tutgaydir yurak. Balki adasharman, qilarman xato - Harqalay... jonimdan k?chmasam k?rak! * Q. Norqobil misrasi YURAGIM S?NIKI... Yuragim s?niki - nima qilsang qil! Ixtiyor s?ndadir, s?ndandir hukm. Ko`ksim k?ngligidan k?lib qo`rg`on qur, U m?nga qalb, s?nga vatandir chunki. Ozod yashagaysan unda, azizam, Yog`iylar dastidan ch?kmagaysan dard. Butun mamlakating uzra m?n o`zim - Xitoy d?voridan mustahkam sarhad. Barcha balolarga o`zim nishonman, Toshmi u, nayzami va yoki o`qmi?.. Yurting osmonida uchmas, ucholmas, Shunday ekan, n?chun hadik va qo`rquv?! Baralla qo`shiq ayt ishqning madhida, Jannatiy bir ko`rkka bo`lursan shohid. H?ch kim xalal b?rmas, gohi-gohida Borsa m?hrim borar darvozang qoqib. Unda o`y surasan tiniq, bokira, Huzuringda bahor, t?grang - lolagun. Kulgichingga chopar labing sohili, Baxtning quchog`ida masrur malagim! Kipriging qitiqlar tuyg`ular tongi, Shafaqdagi sh?'r ham s?nga atalgan. Vatan s?nikidir, s?n uchun mangu, S?n qanday k?chasan bunday vatandan?! ...Bir umr s?n bilan yashagim k?ldi, Biroq m?ni qiynar shunday ehtiyoj: M?ning vatanimni topib b?r endi, M?ning mamlakatim darvozasin och! TASALLI Erka ko`nglim! Erka ko`nglim! Erka ko`nglim! Na ko`ksimga sig`asan, na y?rga, ko`nglim. Endi olis osmonlarga k?tsak bo`lar, Turnalarning safi bilan birga, ko`nglim! Azaldan ham oshiq dardi sir sanalgan, Oshkor bo`lsa doston bilan bir sanalgan. O, ishqimiz tushgan edi bir sanamga, Ishimizni tushirdi-ku sh?'rga, ko`nglim. Iltijolar ijro etdik kuyga solib, Orzularni tiniq xayol, o`yga solib. Achinmadi bizni shunday ko`yga solib, Daryo bilan o`ynashdikmi, jilg`a ko`nglim?.. Undan m?hr, muhabbatdan s?hr kutib, Borav?rdik jonimizni o`tga tutib, Sabrimiz va ishonchimiz oxir tutd?k - To`kilmoqda oyqiz o`tar yo`lga, ko`nglim. Unab b?rsa dunyo bizga tor emasdi, Tunlarimiz h?cham oyga zor emasdi. Ammo sanam sukut saqlar yor emasd?k, Til bormaydi so`nggi so`zni d?rga, ko`nglim. Biroq s?vib kam bo`lmadik, yozganimiz - Asta-s?kin o`xshab borar sh?'rga, ko`nglim. Shoir bo`lib qolishimiz ajab emas, O`sha bir qiz t?gib k?tsa erga, ko`nglim!.. DO`STING BO`LSIN Sirpanchiqdir bu dunyoning yo`llari, Bu dunyoning xilvatlari xatarli. Madad uchun uzanguvchi qo`llari - Do`sting bo`lsin to qiyomat qadarli. Bu hayotning sinovlari bisyordir, Hammasiga hamisha shay, hushyor tur, Bir kuch bilan y?ngib o`tmoq dushvordir, Do`sting bo`lsin to qiyomat qadarli. Gar tatisin, d?sang o`ynab-kulganing - Dunyosiga uchma yolg`on dunyoning, Chin do`st bilan to`lib turar bir yoning, Do`sting bo`lsin to qiyomat qadarli. Birovlar bor - egri sanar to`g`ringni, Oshnalardan biri ikki bo`ldingmi? Qurbingnimas, so`raguvchi ko`nglingni - Do`sting bo`lsin to qiyomat qadarli. Adashmaydi, yiqilmaydi do`sti bor, Do`sti borning qanday kam-u ko`sti bor? Yashay, d?sang s?n ham g`olib, ustivor - Do`sting bo`lsin to qiyomat qadarli. Do`st bog`lmagay do`stlarning ham barchasi, Kulib qochar ko`zingdan yosh sachrasa, Ulki dusting - og`ir kunda uchrasa, Do`sting bo`lsin to qiyomat qadarli. Bir kalomning k?ldi ayni fursati, O`z o`rnida mayli, uni d?yin ham. Chin do`st bo`lsa! - sadoqatin ko`rsatib, Do`sting bo`lsin Qiyomatdan k?yin ham! ISHQ BALLADASI M?n daraxtman! Qo`llarim - novda, Xuddi chinor kabi m?vasiz. Borolmayman, poyim tushovda, Siz-chi, erkinlikni s?vasiz. Qushday ozod parvozlar qilib, Qo`llarimga k?lib qo`nmaysiz. Yaproq yozib, pardozlar qilib - Yoningizga bormoq o`ng`aysiz. Ildizimni sug`urib y?rdan, Qadamimdan sochilib tuproq, G`aroyibhol borar bo`lsam ham, D?ysiz, - yo`q-ku sizda h?ch yaproq?! - O, bu so`zlar qiynaydi takror, Loyqalanar t?gra - atrofim. D?yman, - m?nda bitta yaproq bor, Yuragimdir o`sha yaprog`im! Ko`p to`fonlar ko`rsatdi kuchin, Yulqilandim, rosa talandim. Ammo sizga tuhfalik uchun - Bitta yaproq saqlab qololdim. - Xo`sh?! - Otasiz savolnigohlar, - Nima bo`pti? N? qilish k?rak? - M?n so`zlasam yuragim ohlar, M?n oh ursam so`zlaydi yurak: Siz baxtga yor bo`ling, ilohim, Izingizdan tol?gul unsin. Ammo... m?ning so`nggi yaprog`im - Qo`llaringiz bilan yulinsin! - 2 - Kutganingiz shumi? - jilmayib - Ko`ksim yorib, qo`lni solasiz. ...M?n ham baxtli! Chunki bilmayin - Quchog`imga kirib borasiz Azob bilan rohat birlashar, Oh, azizam, his qildingizmi?! B?lingizga qo`lim chirmashar, Qaytib qo`yib yubormas Sizni! Tandan ruhim chiqar otilib, Mag`rur turib, b?radirman jon. M?ndan k?tolmaysiz, qotilim, Axir Sizning Qo`llaringiz Qon! S?N K?TDING... S?n k?tding. Va l?kin k?taring oldi - D?ding: "Bo`ldi. Tamom! Nuqta qo`ying, bas!" Ortiq savollarga na o`rin qoldi... Bildikki, taqdirning hukmi o`yinmas. M?n qotdim. Osonmas alvido d?moq, Ortingdan t?rmulib, ko`zim yoshlandi. "...Nuqta qo`ying, tamom!" d?ding-u biroq - M?n uchun hammasi... k?yin boshlandi! BU DUNYO... Bu shafqatsiz dunyo, rahmsiz dunyo, Goh yoqimli, gohi yoqimsiz dunyo. Birodar, shodlig-u g`amingni emas, Ko`proq Haqqa qilar nolangni o`yla. Rahmatlarga loyiq ko`rsang nomingni, Tiniq tafakkur-la tikla shoningni. Bir parchasi bo`lib turgan joningni - Ortingda qolguvchi bolangni o`yla. Biri kam dunyoning kamiga chida, Kami to`lar bo`lsa g`amiga chida. Kimga naf k?ltirmish qilingan nido? Qiyomatga qadar chorangni o`yla. Olamni k?zmoqqa moyilsan, biroq - Ko`ngilni vatandan tutmagil yiroq, Kindik qoning tomgan mana shu tuproq, Mana shu uyingni, xonangni o`yla. Ko`ksing sitamlardan bo`lsa-da xoli - O`ylama, m?niki bo`ldi, d?b tol?, Fursat qo`lidadir inson iqboli, Kun k?lib to`kkuvchi jolangni o`yla. Hayot mazmunini angla, fikr qil, Yaxshilik nomini ming bor zikr qil, Ezgulik ko`rsatib, ko`rib, shukur qil, Har yurakka ekar lolangni o`yla. U yurgan yo`llarning tuprog`i oltin, Kim u, otangdan ham qarigan oldin? ...Barchasidan oldin, baridan oldin - Sochlari oqargan onangni o`yla! ALAM Erga t?gib k?tyapsan, "Voy alam, jon alam, jon..." Istasang, jonimni ham B?rmasmidim, sanamjon? Dilga cho`kdi nolalar, O`tda yondi nomalar, S?nga atab lolalar - T?rmasmidim, sanamjon? Yor-u do`st boqar zimdan, Xatolik o`tdi kimdan? Lahzalik quvonchimdan - Sarmastmidim, sanamjon? O, yuragim og`ridi, Bu dardim ham bormidi? Ko`ksimni el oldida - K?rmasmidim, sanamjon? S?vmas, d?rmiding yoki, Shul ilinjim idroki - S?ning yo`linga toki - Zormasmidim, sanamjon? N?lar k?chdi o`yingdan? O`rgilayin bo`yingdan! S?vmas bo`lsam... to`yingga - Bormasmidim, sanamjon?! "Voy alam, jon alam, jon...!" HURLIK ISHTIYOQI Ko`ksimdagi kabutarim, Nogohonda potirlaydi. Qafasiga qanot urib, N?larnidir xotirlaydi. Ozod uchib yurmoq yo`lin, Orom bilmay axtaradi. Qonga bo`yab o`ng-u so`lin, Ko`ksimni xo`p laxtaladi. S?zib hurlik safosini, Ko`zlarida yoshlar bilan. Sindiray, d?b qafasini, Urayotir toshlar bilan. Qo`lim tutsam, ko`ksimdagi - G'alayonlar tingani yo`q. Kabutarim o`ksinadi, Hali qafas singani yo`q. Ammo uning shashti baland, Maqsudiga y?tmoq istar. Ozodlikning gashti bilan Osmonlarga k?tmoq istar. Bor vujudim ezilmoqda, Tugamas tosh zarbalari. Ko`ksim uzra s?zilmoqda, Mag?lubiyat sharpalari. Kabutarim, biroz chida, K?chir m?ni gap avvali. Foniy dunyo kurashida, Ishtirokim bordir hali. Hali kimning oldidagi, Uzilmagan qarzim turar. Navniholning bargi kabi, Burchday buyuk orzum turar. - 2 - Hammasiga y?tmoq qiyin, Bunda s?n ham tinch turmasang... Ko`zi ortda k?tmoq qiyin, Rahming k?lsin h?ch bo`lmasa. Mayli, qancha qasosing bor - Kuchaytirma zarblaringni. Balki bunga asosing bor, Bilmay k?ldim dardlaringni. Xudbin yashab k?ldim, chogi S?ni ozod qo`yolmadim. Bu dunyoga to`g'rirog'i - To`yolmadim, to`yolmadim! Qancha ozor b?rgan bo`lsam, Olay shuncha jazolarni. Erta-indin s?n ham hursan, Qucharsan k?ng fazolarni. Faqat! Buncha shoshma, jonim, Sabring m?nga marhamatdir. Hozirchalik ozodman-u K?lar kunim qaro, baddir. Qaytar dunyo d?gani rost, O`shanda ko`r tomoshani - S?n samoga etsang parvoz, M?ni go`rga qamashadi!
| |
| Просмотров: 4559 | |
