Абӯалӣ ибни Сино (980-1037)
Абуали Ибни Сино адиб Дар таърихи адабиёти форсу тоҷик Ибни Сино ҳамчун шоири ориф эътироф гашта, муҳимтарин қисмати осори адабии ӯро шеърҳо ташкил медиханд. Қасида ва ғазалҳои шоир тасаввуфи ва ахлоқианд. Вале рубоиҳои Сино шоирона садо додаанд. Афкори ҳикматомузӣ шоир дар ашъораш ба таври равшан инъикос шуда, муносибати иҷтимои ва шахсияти шоирро рунамо месозанд. Намунаи рубоиёти Сино, ки роҷеъ ба масоили иҷтимои ва ахлоқӣ эҷод шудаанд, манзур мегардад: Эй кош, бидидаме, ки ман қистаме? Гар муқбилам, осудаву хуш зистаме. Саргашта ба олам аз пайи чистаме? Варна ба ҳазор дида бигристаме! Бо ин ду-се нодон, ки чунин медонанд, Аз ҷаҳл, ки донои ҷаҳон эшонанд. Хар бош, ки ин чамоа аз фарти хари, Хар к-у на хар аст, кофираш мехонанд. Дар пара сухан нест, ки маълум нашуд, Кам монд зи асрор, ки мафхум нашуд. Дар маърифаташ чу нек фикре кардам, Маълум шуд, ки хеч маълум нашуд. Хак-чони чахон асту чахон чумла-бадан, Ачноси малоика – хавоси ин тан. Ачром – аносиру маволид – аъзо, Тавхид хамин асту дигархо хама –фан. Эй зоти ту мар вучудро буда асос, Чуз зоти ту нест хеч кас зотшинос. Касро ба камолу кунхи зотат ах нест, Бар феъли ту мекунад зоти ту киёс. Хар хайъату хар накш, ки шуд махв кунун, Дар махзани рузгор гардад махзун. Рафт он гухаре, ки буд пирояи умр, В-овард замона токи сармояи умр. Эй нафс ки бастаи хавои хаваси, Биштоб, ки дар химояти як нафаси. Дунё маталаб, чох мачу, ишва махар, К-аз дуст бароиву ба душман бираси. Дил гарчи дар ин бодия бисёр шитофт, Як муй надонист, вале муй шикофт. Андар дили ман хазор хуршед битофт, В-охир ба камоли заррае рох наёфт. Бо хар хасе зи руи хаво дусти мадор, Дар куи мардумон зи паи дусти мапуи. Гар боядат, ки кам нашавад обруи ту, Фармону ихтилоти фурумоягон мачуй, Куфри чу мане газофу осон набувад, Махкамтар аз имони ман имон набувад. Дар дахр чу ман якеву он хам кофир, Пас дар хама дахр як мусулмон набувад.
| |
| Просмотров: 2384 | |
